Giáo viên dạy thêm và tiền lương: Một liên hệ đáng suy nghĩ!

[nannerl]

Trong những năm gần đây, việc giáo viên dạy thêm trở thành một hiện tượng phổ biến tại Việt Nam, gây ra nhiều tranh cãi trong dư luận và đặt ra các thách thức lớn đối với hệ thống giáo dục. Trong bối cảnh này, việc đối chiếu với quan điểm của Giáo huấn Xã hội của Giáo hội Công giáo về vấn đề tiền lương mang lại những góc nhìn quan trọng để hiểu rõ hơn về nguyên nhân và hậu quả của vấn đề này.​

---

Ảnh: thayhien.com​

Theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam, việc dạy thêm và học thêm phải tuân thủ một số nguyên tắc nhằm đảm bảo sự công bằng và minh bạch. Theo đó, việc dạy thêm phải được quản lý chặt chẽ, chỉ được phép diễn ra ngoài giờ học chính khóa và không được gây áp lực cho học sinh tham gia. Tuy nhiên, trên thực tế, việc giáo viên dạy thêm vẫn diễn ra tràn lan, dẫn đến tình trạng học sinh phải tham gia các lớp học thêm như một sự bắt buộc ngầm. Điều này gây ra không ít lo lắng cho phụ huynh, cũng như áp lực cho chính các em học sinh.

Nguyên nhân chính của tình trạng này xuất phát từ nhiều yếu tố, trong đó có việc lương bổng của giáo viên chưa đáp ứng đủ nhu cầu cuộc sống. Theo một số khảo sát, mức lương hiện tại của giáo viên không đủ để đảm bảo một cuộc sống ổn định, đặc biệt là ở các thành phố lớn. Chính vì thế, nhiều giáo viên buộc phải tìm đến dạy thêm như một nguồn thu nhập phụ để trang trải cuộc sống.
​

Khoản tiền lương hợp lý​

Giáo huấn xã hội của Giáo hội Công giáo có một quan điểm rõ ràng về khoản tiền lương hợp lý. Theo đó, "lương công nhân phải đủ để đảm bảo cuộc sống cho bản thân người đó và gia đình họ" (Docat #155). Điều này có nghĩa là mọi người lao động, bao gồm cả giáo viên, đều có quyền nhận được một mức lương đủ để đáp ứng nhu cầu cơ bản của cuộc sống và đảm bảo sự phát triển toàn diện của cá nhân và gia đình.

Trong thông điệp Rerum Novarum (Tân Sự) của Đức Giáo hoàng Lêô XIII, Giáo hội khẳng định rằng lương bổng công bằng không chỉ là vấn đề kinh tế, mà còn là vấn đề đạo đức và xã hội (x. #45). Thông điệp nhấn mạnh rằng việc trả lương không công bằng là vi phạm phẩm giá con người và trái với đức công bằng. Quan điểm này yêu cầu người sử dụng lao động phải đảm bảo rằng lương bổng không chỉ đủ sống mà còn phản ánh đúng công sức và đóng góp của người lao động.

Giáo viên là một nghề cao quý và đòi hỏi sự hy sinh, cống hiến. Vì vậy, việc giáo viên phải lao vào các hoạt động dạy thêm tràn lan chỉ để đáp ứng nhu cầu tài chính là một điều đáng lo ngại. Nếu lương bổng của giáo viên được đảm bảo ở mức đủ sống và công bằng, thì họ sẽ không cần phải tìm kiếm thu nhập thêm từ việc dạy thêm, và do đó có thể tập trung toàn bộ tâm huyết và năng lực vào việc giảng dạy trong giờ chính khóa.

Ảnh: laodong.vn​

Hệ quả trực tiếp​

Từ góc nhìn của Giáo huấn Xã hội của Giáo hội Công giáo, có thể thấy rằng tình trạng giáo viên dạy thêm tràn lan hiện nay là một hệ quả trực tiếp của việc lương bổng chưa được đáp ứng một cách công bằng và đủ để đảm bảo cuộc sống. Khi lương chính thức không đủ để giáo viên sống một cách xứng đáng, họ buộc phải tìm đến các nguồn thu nhập khác, như bán hàng online, buôn bất động sản, trong đó có việc dạy thêm.

Việc đảm bảo rằng giáo viên được trả lương đủ sống giúp họ tập trung vào công việc giảng dạy mà không bị phân tâm bởi các vấn đề tài chính. Điều này cũng đồng nghĩa với việc cần có những cải cách trong hệ thống lương bổng cho giáo viên, đảm bảo rằng họ được đối xử công bằng và xứng đáng với công sức mình bỏ ra.
​

Giải pháp​

Hiện nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành nhiều quy định nhằm kiểm soát việc dạy thêm, tuy nhiên, việc thực thi các quy định này vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Một số chuyên gia cho rằng cần có những giải pháp đột phá, như sử dụng công nghệ để quản lý việc dạy thêm một cách minh bạch và hiệu quả hơn. Ví dụ, việc áp dụng công nghệ blockchain để lưu trữ và xác minh chứng chỉ từ các khóa học thêm có thể là một giải pháp khả thi.

Tuy nhiên, về lâu dài, giải pháp căn cơ nhất vẫn là đảm bảo lương bổng công bằng cho giáo viên. Khi giáo viên được trả lương xứng đáng, họ sẽ không cần phải tìm kiếm các nguồn thu nhập thêm từ việc dạy thêm, và do đó có thể tập trung toàn bộ tâm huyết vào công việc giảng dạy. Điều này không chỉ nâng cao chất lượng giáo dục mà còn phù hợp với các nguyên tắc về công bằng và phẩm giá mà Giáo hội Công giáo đề cao.

Ảnh: luatvietnam.vn​

Tóm lại​

Để giải quyết tình trạng này, cần có những cải cách mạnh mẽ về lương bổng và các quy định quản lý việc dạy thêm, đảm bảo sự công bằng và tôn trọng phẩm giá trong đối xử với giáo viên. Chỉ khi đó, hệ thống giáo dục mới có thể phát triển bền vững và chất lượng giáo dục được nâng cao một cách thực sự.​

---

Phải làm gì?​

Docat 155: Khi nào khoản tiền lương mới đáng gọi là hợp lý?

Ngay từ đầu, giáo huấn xã hội của Giáo Hội đã yêu cầu lương công nhân phải đủ để đảm bảo cuộc sống cho bản thân người đó và gia đình họ. Ngày nay, yêu cầu đó được diễn đạt hơi khác đi một chút: khoản tiền lương phải đủ để người làm công có thể tham gia trọn vẹn vào đời sống xã hội. Tuy nhiên, xác định chính xác khoản lương hợp lý là điều khó. Người ta phải tính đến nhiệm vụ và năng suất của mỗi người làm công cũng như của người chủ thuê họ nữa. Ngoài ra, bối cảnh kinh tế và xã hội cũng cần được xem xét. Lương quá cao có thể gây nguy hại cho hiệu suất kinh tế chung, và như thế là gây thiệt hại cho công ích. Trong bất kỳ trường hợp nào, cần phải có những thủ tục đúng đắn để định mức lương. Trong vấn đề này, các công đoàn đóng vai trò quan trọng. Với vai trò bổ trợ (nghĩa là vai trò thứ yếu), Nhà nước có thể ấn định tiền lương tối thiểu. Hệ thống tiền lương như một tổng thể cũng phải xác đáng. Để giữ xã hội được an bình, không nên có sự chênh lệch quá đáng giữa lương của một công nhân bình thường và thu nhập của các giám đốc điều hành cấp cao.​