Những tập tục dân gian người Công giáo tuyệt đối không làm

[nannerl]

Giữa dòng chảy hội nhập văn hóa và tôn giáo tại Việt Nam, nhiều tín hữu Công giáo đang đối diện với những thách thức ngày càng phức tạp khi các tập tục truyền thống len lỏi vào đời sống đức tin. Dưới ánh sáng của Đức Tin, Giáo hội khẳng định rõ lập trường: không khoan nhượng với các thực hành mang tính mê tín và phản đức tin.​

---

Thờ cúng tổ tiên dưới hình thức "bái lạy hồn linh"​

Tại nhiều vùng quê Việt Nam, hình ảnh con cháu bái lạy bàn thờ tổ tiên với lòng thành kính được xem như biểu tượng của đạo hiếu. Tuy nhiên, khi hành vi ấy mang tính thờ lạy linh hồn người đã khuất như một “thần linh phù trợ”, thì đây không còn là văn hóa, mà là một lệch hướng đức tin.

Theo Giáo lý Hội Thánh Công giáo (GLHTCG) số 2110–2112, thờ phượng là hành vi chỉ dành cho Thiên Chúa. Việc sụp lạy linh hồn tổ tiên với niềm tin họ có quyền năng ban phát phúc họa đã biến tín hữu rời xa điều răn thứ nhất: “Thờ phượng một Đức Chúa Trời và kính mến Người trên hết mọi sự.”

Giáo hội phân biệt rõ: kính nhớ và cầu nguyện cho người đã khuất là điều nên làm, còn thờ lạy là vượt giới hạn. Điều này được cụ thể hóa trong Giáo luật số 1365 và 1371, cấm người Công giáo tham gia vào các nghi thức có yếu tố mê tín dị đoan.

Xem bói, coi ngày giờ, phong thủy​

Trong thực tế, nhiều gia đình Công giáo vẫn âm thầm xem tử vi, chọn ngày lành cưới hỏi, xây nhà, và thậm chí an táng người thân. Tuy nhiên, GLHTCG số 2116 tuyên bố rõ ràng: “Tất cả các hình thức bói toán đều bị từ chối: nhờ quỷ, gọi hồn, bói toán, bói bài, tử vi…”

những hành vi trên không chỉ là vi phạm tín lý, mà còn dẫn đến một thứ đức tin pha tạp, khiến tín hữu đánh mất niềm tin tuyệt đối vào Thiên Chúa, chuyển sang lệ thuộc vào các quyền lực vô hình, thậm chí phản Kitô giáo.

Khi người tín hữu dựa vào ‘giờ hoàng đạo’ thay vì ý Chúa, họ đã vô tình từ chối sự quan phòng của Thiên Chúa.

Vàng mã và cúng cô hồn​

Nhiều người tin rằng, đốt vàng mã là để "gửi" nhà cửa, xe hơi, tiền bạc cho người chết, để họ có thể "đầy đủ" ở cõi âm. Dù chỉ mang tính tượng trưng, nhưng theo GLHTCG số 1032, Giáo hội khẳng định: linh hồn không cần vật chất mà cần lời cầu nguyện, sự hy sinh và Thánh lễ để thanh luyện và được cứu độ.

Đốt vàng mã không giúp gì cho người đã chết mà chỉ thể hiện sự thiếu hiểu biết về đời sống mai hậu trong đức tin Kitô giáo. Việc cúng cô hồn – thường diễn ra vào tháng 7 âm lịch – cũng bị đánh giá là sai lệch về thần học, khi tin rằng cần phải “xoa dịu các vong linh lang thang”.

Lên đồng, hầu bóng, gọi hồn​

Tập tục hầu đồng trong Đạo Mẫu hay việc gọi hồn người chết – vốn phổ biến trong văn hóa Việt – được Giáo hội xếp vào nhóm thực hành nghiêm cấm tuyệt đối.

GLHTCG số 2117 cảnh báo: “Tất cả hình thức thực hành phép phù thủy hay giao tiếp với tà thần đều đi ngược đức tin Kitô giáo.” Không chỉ là hành vi vi phạm giáo lý, những nghi thức này còn bị xem là cánh cửa mở ra cho sự thao túng tâm linh, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần người tham dự.

Giáo hội không xem đây à vi phạm điều răn đầu tiên, với hậu quả nghiêm trọng cho đời sống thiêng liêng. Những ai từng tham gia các nghi thức này cần đến tòa giải tội và thực hiện hành vi thống hối đích thực.

Tóm lại​

Giữa dòng chảy của văn hóa dân tộc và luồng tín ngưỡng dân gian, người Công giáo Việt Nam cần sống tinh thần tỉnh thức và phân định. Lòng đạo đức truyền thống không thể thay thế cho chân lý đức tin, và không có hành vi văn hóa nào được phép vi phạm điều răn của Thiên Chúa. Chúng ta cần biết giữ điều hay của truyền thống, nhưng không được để đức tin bị biến dạng.​

---

• Ảnh trong bài: Canva