- Chủ đề Author
- #1
Trong đời sống Công giáo Việt Nam, cách gọi “Đức Giáo hoàng” đã trở nên phổ biến và quen thuộc. Tuy nhiên, ngày càng có nhiều người đặt câu hỏi: liệu cách xưng hô này có thực sự phù hợp với ý nghĩa nguyên thủy của danh xưng papa trong tiếng Latinh, hay nên quay trở lại với cách gọi “Giáo tông” vốn từng phổ biến trong sách vở cổ?
Thật ra, từ papa trong tiếng Latinh bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp páp-pát (πάππας), một cách gọi thân thương và kính trọng dành cho “người cha”. Qua thời gian, danh xưng này được dùng để chỉ các Giám mục, rồi được dành riêng cho vị Giám mục thành Rôma tức người kế vị Thánh Phêrô, thủ lãnh tối cao của Giáo hội hoàn vũ. Đức Grêgôriô VII vào thế kỷ 11 đã chính thức giới hạn từ này cho một mình vị Giám mục Rôma.
“Giáo hoàng” là cách gọi đã quen thuộc với đa số người Việt, đặc biệt trong đời sống Công giáo hiện đại. Hai chữ “Giáo” (dạy dỗ, giáo huấn) và “hoàng” (vua) gợi nên hình ảnh một vị vua thiêng liêng vị đứng đầu Hội Thánh toàn cầu. Cách gọi này mang tính tôn vinh và hình tượng hóa, dễ liên tưởng đến một vị quân vương trong đời sống thiêng liêng, nên có tính cảm quan mạnh mẽ. Tuy nhiên, nó không sát nghĩa với từ papa trong nguyên ngữ, và đôi khi khiến người nghe lầm tưởng Giáo hoàng có quyền lực như một quân vương trần thế.
“Giáo tông” (教宗) theo Hán Việt có nghĩa là "người đứng đầu Giáo hội", gần hơn với ý gốc của từ papa là “cha” và là “thủ lãnh thiêng liêng”. “Tông” ở đây mang hàm ý gốc rễ, khởi nguyên, là nền tảng đạo lý. Cách gọi này chuẩn xác hơn về mặt thần học và chức năng: Đức Giáo tông là người kế vị Thánh Phêrô, giữ vai trò thầy dạy đức tin và là trung tâm hiệp nhất trong Giáo hội hoàn vũ. Ngoài ra, cách gọi này cũng tương ứng với những thuật ngữ Công giáo trong Hán ngữ và văn bản cổ.
Cả hai cách gọi đều có lý do tồn tại, nhưng nếu muốn nhấn mạnh đến chiều sâu thần học, vai trò thiêng liêng và ý nghĩa nguyên thủy của danh xưng papa, thì “Giáo tông” là lựa chọn trang trọng, chuẩn xác và đầy bản sắc Á Đông. Còn “Giáo hoàng”? Đó vẫn là một biểu tượng gần gũi, đầy kính yêu phản ánh tình cảm của hàng triệu tín hữu Việt Nam dành cho vị cha chung của Hội Thánh.
Cùng chủ đề
