Những đứa trẻ sẽ ra sao nếu bố mẹ chúng mãi chẳng chịu "cơm lành, canh ngọt"?

[nannerl]

Gia đình là nền tảng vững chắc cho việc hình thành tính cách và sự phát triển toàn diện của trẻ. Vì đây là nơi đứa trẻ cảm nhận được tình hiệp thông giữa con người với nhau. Tuy nhiên, một thực trạng đáng buồn hiện nay của nhiều gia đình, vì nhiều nguyên do khác nhau mà thường xuyên xảy ra tình trạng "cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt", gây nên những tác động tiêu cực đến quá trình hình thành nhân cách và trưởng thành của trẻ.​

---

Ảnh: Canva​

Có nhiều nghiên cứu đã được thực hiện về tác động của mâu thuẫn gia đình đến trẻ em. Một số nghiên cứu tiêu biểu bao gồm:​

• Nghiên cứu của E. Mark Cummings và Patrick Davies: Hai nhà tâm lý học này đã thực hiện nhiều nghiên cứu về tác động của mâu thuẫn gia đình đến sức khỏe tâm lý của trẻ em. Họ nhận thấy rằng mâu thuẫn gia đình có thể dẫn đến các vấn đề về lo âu, trầm cảm và các vấn đề hành vi ở trẻ em. (x. Cummings, E. M., & Davies, P. T. (2002). Effects of marital conflict on children: Recent advances and emerging themes in process-oriented research. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 43(1), 31-63.)
  ​
• Nghiên cứu của Sheryl Olson và L. Alan Sroufe: Trong một nghiên cứu về phát triển trẻ em, Olson và Sroufe phát hiện rằng trẻ em từ các gia đình có mâu thuẫn cao thường có kết quả học tập kém hơn, gặp nhiều khó khăn trong quan hệ xã hội và có nguy cơ phát triển các vấn đề tâm lý cao hơn. (x. Olson, S. L., & Sroufe, L. A. (1989). The emergence of emotion regulation: Biological and behavioral transactions in early development. In L. Campbell, K. Hurrelmann, & E. von der Lippe (Eds.), Developmental health and emotional regulation: Prevention and intervention strategies for children and adolescents (pp. 21-52). Cambridge University Press.)
  ​
• Nghiên cứu của Judy Dunn và Robert Plomin: Nghiên cứu của họ tập trung vào ảnh hưởng của môi trường gia đình đến sự phát triển tâm lý của trẻ em. Họ phát hiện rằng mâu thuẫn giữa cha mẹ có thể dẫn đến các vấn đề về hành vi và cảm xúc ở trẻ em, đặc biệt là khi mâu thuẫn này được chứng kiến hoặc có liên quan trực tiếp đến trẻ. (x. Dunn, J., & Plomin, R. (1991). Why are siblings so different? The significance of differences in sibling experiences within the family. Family Process, 30(3), 271-283.)​

Ảnh: Unsplash​

Cụ thể, khi phải chịu những ảnh hưởng không tốt từ mối quan hệ của cha mẹ, trẻ thường xuất hiện những biểu hiện như gặp khó khăn trong giao tiếp với cha mẹ, chỉ giao tiếp ở mức độ xã giao, hỏi gì đáp nấy, không hề có chia sẻ, đặc biệt là những điều thầm kín hoặc sai lầm của bản thân với cha mẹ.

Ngoài ra, trẻ còn có xu hương sống khép kín, thu mình, không biết cách bày tỏ cảm xúc của bản thân, do không cảm nhận được tình yêu trong gia đình. Điều này ảnh hưởng cực kì nghiêm trọng đến cuộc sống của trẻ, đặc biệt là vào giai đoạn trưởng thành.

Đáng nói, khi phải chịu đựng cảnh mâu thuẫn giữa cha và mẹ trong một thời gian dài, trẻ có thể hình thành tâm lý buông thả, chống đối và trở nên ngang bướng, phá phách. Xu hướng bạo lực của trẻ cũng có thể được hình thành bởi nguyên nhân này, một số lại trở nên lạnh lùng vô cảm.

Ảnh: Canva​

Một trong những dấu hiệu nghiêm trọng nhất ảnh hưởng từ mối quan hệ tiêu cực giữa cha mẹ lên đứa trẻ là các vấn đề sức khỏe tâm lý, tâm thần. Tiêu biểu phải kể đến những chứng như trầm cảm, rối loạn lo âu, rối loạn cảm xúc, rối loạn hành vi, ngược đãi bản thân,...

Nói tóm lại, trải nghiệm gia đình là hết sức quan trọng đối với cá nhân con người. Mâu thuẫn gia đình có thể có những ảnh hưởng tiêu cực đáng kể đến sự phát triển và hạnh phúc của trẻ. Chính vì vậy, việc giải quyết mâu thuẫn một cách tích cực và xây dựng một môi trường gia đình yêu thương là rất quan trọng để bảo vệ sự phát triển toàn diện của trẻ.​

---

Phải làm gì?​

Docat 117: Gia đình làm gì cho cá nhân?

Trải nghiệm gia đình là hết sức quan trọng đối với cá nhân con người. Lý tưởng nhất là gia đình, nơi con người được sinh ra và lớn lên. Trong gia đình đứa trẻ trải nghiệm sự hiệp thông lần đầu tiên với những người khác, bởi chính bản chất của những người trong gia đình mong muốn em được điều tốt lành, được yêu thương không hạn chế và tôn trọng em. Trong bầu khí tích cực như vậy, mỗi thành viên gia đình đều có thể phát triển năng lực của mình và có được sức mạnh để đối mặt với bất cứ điều gì cuộc sống có thể đưa đến. Đó chính là mục đích của một nền giáo dục dựa trên quan điểm Kitô giáo về con người. Đồng thời, những cá nhân trong gia đình trải nghiệm ý nghĩa thế nào là nhận lãnh trách nhiệm, vì một thành viên gia đình không thể chỉ sống cho riêng mình. Vậy nên, mỗi vai trò, - dù là các bậc cha mẹ, ông bà, hoặc con cái - bao giờ cũng có các bổn phận đối với các thành viên khác trong gia đình.​

​