Phản hồi quan điểm "Công giáo là ngoại lai, không phù hợp với văn hóa Việt Nam"

[con sóng nhỏ]

Trong xã hội Việt Nam hiện nay, vẫn tồn tại quan điểm cho rằng Kitô giáo, đặc biệt là Công giáo, là tôn giáo ngoại lai, không phù hợp với truyền thống văn hóa dân tộc. Người ta cho rằng Kitô giáo được du nhập từ phương Tây, gắn liền với lịch sử truyền giáo của các giáo sĩ châu Âu, và do đó không thể hòa nhập vào nền văn hóa Việt Nam vốn mang đậm tinh thần Tam giáo đồng nguyên (Nho, Lão, Phật).​

Tuy nhiên, khi nhìn nhận một cách khách quan và toàn diện, lập luận này bộc lộ nhiều điểm chưa chính xác.​

---

Ảnh: phatdiem.org​

Trước hết, cần khẳng định rằng hầu hết các tôn giáo lớn tại Việt Nam đều có nguồn gốc từ bên ngoài. Phật giáo xuất phát từ Ấn Độ, Nho giáo và Lão giáo từ Trung Quốc. Dù có xuất xứ ngoại lai, nhưng qua quá trình giao lưu và tiếp biến, các tôn giáo này đã dần trở thành một phần của văn hóa Việt, được cộng đồng chấp nhận và phát triển thành các hình thái tín ngưỡng phù hợp với bản sắc dân tộc.

Thứ hai, Kitô giáo đã có mặt tại Việt Nam từ thế kỷ XVII. Qua hơn 400 năm tồn tại và phát triển, Kitô giáo không chỉ dừng lại ở việc truyền giảng đức tin mà còn góp phần đáng kể vào đời sống văn hóa, giáo dục và xã hội. Ví dụ, sự ra đời và phổ biến của chữ Quốc ngữ có sự đóng góp quan trọng của các giáo sĩ Công giáo, điển hình là Alexandre de Rhodes. Bên cạnh đó, nhiều kiến trúc nhà thờ, lễ hội tôn giáo, và các hoạt động bác ái xã hội đã trở thành nét sinh hoạt quen thuộc, góp phần làm phong phú đời sống cộng đồng.

Ảnh: luatkhoa.com​

Thứ ba, các giá trị cốt lõi của Kitô giáo như tình yêu thương, sự tha thứ, tinh thần phục vụ và lòng hiếu thảo không hề mâu thuẫn với truyền thống đạo đức Việt Nam. Trái lại, những giá trị này còn tương thích và bổ sung cho các chuẩn mực luân lý truyền thống như tinh thần “uống nước nhớ nguồn”, “ăn quả nhớ kẻ trồng cây”. Trên thực tế, nhiều giáo dân vẫn giữ và phát huy tập tục thờ kính tổ tiên trong tinh thần Kitô giáo, với ý nghĩa tôn trọng và cầu nguyện cho ông bà, cha mẹ đã qua đời.

Ảnh: phailamgi​

Cuối cùng, văn hóa vốn dĩ không phải là thực thể bất biến mà luôn vận động, tiếp thu và chọn lọc các giá trị mới để làm giàu cho chính mình. Nếu như Phật giáo, Nho giáo, Lão giáo có thể hòa nhập và góp phần hình thành nên bản sắc văn hóa Việt, thì Kitô giáo, với lịch sử gắn bó lâu dài và những đóng góp tích cực, cũng cần được nhìn nhận như một phần không thể tách rời của xã hội Việt Nam.

Vì vậy, quan điểm cho rằng Kitô giáo là “ngoại lai” và không phù hợp với văn hóa Việt Nam không còn phù hợp trong bối cảnh hiện nay. Thay vào đó, cần có cái nhìn công bằng, khách quan và cởi mở hơn, để nhận thấy rằng Kitô giáo đã, đang và sẽ tiếp tục đóng góp tích cực vào việc xây dựng và phát triển xã hội Việt Nam.​

---

Phải Làm Gì?

Tất cả các nền văn hoá đều có những ví dụ cho thấy sự hội tụ về đạo đức, một số ví dụ riêng biệt, một số liên hệ với nhau. Đó là cách biểu lộ bản chất duy nhất của con người, mà Đấng Tạo Hoá muốn như vậy; truyền thống khôn ngoan về đạo đức hiểu điều này như là luật tự nhiên. Luật luân lý phổ quát này cung cấp nền tảng vững chắc cho mọi cuộc đối thoại về văn hoá, tôn giáo, chính trị, và luật đó đảm bảo rằng tính đa nguyên, đa diện của nhiều nền văn hoá khác nhau sẽ hợp tác để cùng nhau tìm hiểu sự thật, điều thiện và Thiên Chúa. Giáo hoàng Bênêđictô XVI, CiV 59​