Từ "Bữa tiệc kỳ lạ" trong lễ khai mạc Olympic Paris 2024: Bàn về sự tự do!

[giolanh]

Những ngày qua, khắp nơi trên thế giới, các Giám mục, linh mục và cộng đồng Kitô hữu, cùng với Hội đồng Giám mục Pháp đã mạnh mẽ lên tiếng phê bình sự kiện Khai mạc Thế vận Hội Paris 2024, vì một hoạt cảnh mô phỏng lại Bữa Tiệc Ly với nhiều hình ảnh phản cảm, mang tính xúc phạm Kitô giáo.​

---

Ảnh: bongda.vn​

Nước Pháp của "tự do"​

Trước làn sóng chỉ trích lan rộng khắp thế giới, Đại diện của Ủy ban Olympics Paris 2024 đã xin lỗi bất cứ ai cảm thấy bị xúc phạm vì màn nhại lại Bữa Tiệc Ly trong lễ khai mạc, khẳng định rằng mục đích của họ là thúc đẩy sự hòa nhập và tôn vinh sự đa dạng.

Thomas Jolly, giám đốc nghệ thuật của buổi lễ, đã chối và cho rằng màn trình diễn gợi nhớ đến lễ hội Dionysus, thay vì Bữa Tiệc Ly, như một sự tri ân đến nguồn gốc Hy Lạp của Thế vận hội Olympic.

Tuy nhiên, các nghệ sĩ tham gia vào màn nhại lại đã xác nhận trong các bài đăng trên mạng xã hội trực tuyến và trong các bình luận với báo chí rằng màn trình diễn thực chất là nhằm mô phỏng bức tranh Bữa Tiệc Ly nổi tiếng của Leonardo da Vinci, nhằm tập hợp mọi người lại với nhau.

Về phần mình, để bảo vệ lễ khai mạc trước làn sóng chỉ trích, đại diện Chính phủ Pháp, bộ trưởng Nội Vụ Pháp Gérald Darmanin cho rằng: "Pháp là một nước của tự do, tự do về tình dục, tự do về tôn giáo, tự do chế giễu, tự do châm biếm." (xem ở đây)

Các drag queen trên cầu Debilly trong lễ khai mạc Olympic Paris 2024, Pháp, ngày 26/07/2024. © Tingshu Wang / Reuters​

Tự do của con người không vô hạn​

Vẫn biết "tự do là giá trị căn bản. Được tự do và hành động tự do là quyền cơ bản của con người," (Docat #56) nhờ đó, con người mới có thể tạo lập đời sống cá nhân và xã hội của mình.

Tuy nhiên, cần phải khẳng định rõ ràng rằng, "tự do của con người không ngớt bị giới hạn bởi những điều kiện xã hội, chính trị, tài chính hoặc pháp lý" (Ibid).

Nói cách khác, tự do không có nghĩa là muốn làm gì thì làm. Văn hào Anh George Orwell quả quyết: "Tự do là có quyền phát biểu 2 với 2 là 4".

Theo thánh Tôma Aquinô TỰ DO là khả năng quyết định phù hợp với bản tính con người. Con người là một hữu thể có lý trí và ý chí. Bản tính của ý chí của con người là gắn với điều Thiện (tuyệt đối). Bản tính của lý trí là gắn với Chân lý (tuyệt đối). Vì thế, con người chỉ thật sự tự do khi quyết định sáng suốt, phù hợp với điều ngay lẽ phải.

Như vậy, mỗi con người sinh ra đều được tự do, nhưng sự tự do của con người có một mục đích. Suy cho cùng, tự do có mặt để chúng ta có thể làm được những gì tốt đẹp bằng ý chí tự do và sự hiểu biết của chúng ta." (Docat #57)

Vì thế, không thể nhân danh tự do cá nhân hay "sở thích ý thức hệ của một vài nghệ sĩ" để xúc phạm, phớt lờ hay chế giễu sự tự do của người khác qua việc "chế nhạo thô thiển và thiếu tôn trọng" đối với Đức tin Kitô giáo; càng không được nhân danh tự do, sự bao dung "nhằm thúc đẩy sự hòa nhập" để phô bày thân thể cách dung tục trước những cặp mắt trẻ thơ, những đứa trẻ đang háo hức dõi theo một sự kiện thể thao lớn nhất hành tinh.
​

Ảnh: newsrnd.com​

Tóm lại​

Con người được tự do, nhưng tự do của con người không vô hạn. Trái lại, tự do của con người không ngớt bị giới hạn bởi những điều kiện xã hội, chính trị, tài chính hoặc pháp lý. Nói cách khác, tự do của con người có một mục đích. Con người chỉ thực sự tự do khi quyết định sáng suốt phù hợp với điều hay lẽ phải.​

---

Phải làm gì?​

Docat 57: Con người tự do ra sao?

Con người được tự do, nhưng sự tự do của con người có một mục đích. Suy cho cùng, tự do có mặt để chúng ta có thể làm được những gì thật sự tốt đẹp bằng ý chí tự do và sự hiểu biết của chúng ta. Về mặt này, tự do được định hướng nhờ vào luật tựnhiên và trật tự sáng tạo (= cách thức Thiên Chúa xếp đặt thế giới theo ý định của Ngài). Bằng lương tâm của mình, chúng ta có thểbiết sự thật về điều đúng đắn và điều sai trái. Đúng hơn, lương tâm là tiếng nói chân lý cất lên từ nội tâm, là luật tự nhiên được khắc ghi vào tâm khảm của tất cả mọi người (Rm 2,15). Thông qua lý trí, chúng ta có thể lĩnh hội từ lương tâm những chân giá trịluôn luôn đúng ở mọi thời. Chúng ta biết lừa dối, trộm cắp, giết người là sai trái. Tuy nhiên, lương tâm cũng có thể lầm lẫn. Tự do không luôn nghiêng về điều tốt thật sự, mà lại thường chệch sang những gì chỉ tốt bề ngoài, vì đã bị tính vị kỷ chi phối. Đó là lý do tại sao chúng ta phải luôn rèn luyện lương tâm, và học theo sự chỉdẫn đúng đắn về những giá trị chân thật. Chính tự do cũng cần được Đức Kitô giải phóng, để có thể hoàn thành những gì thật sựtốt đẹp.​