Đại sứ quán cạnh Tòa Thánh: Mạng lưới ngoại giao đặc biệt kết nối Giáo hội và chính trị toàn cầu

[nannerl]

Trong lòng thành Rôma, bên cạnh các đại sứ quán đại diện cho quốc gia tại Ý, còn tồn tại một hệ thống ngoại giao song song nhưng ít được biết đến hơn: các đại sứ quán cạnh Tòa Thánh. Với 92 phái bộ ngoại giao đặt tại Rôma, trong đó có cả Liên minh châu Âu.​

Bài phát biểu của Đức Giáo hoàng trước các nhà ngoại giao này được xem là một trong những bài phát biểu quan trọng nhất trong năm.​

---

Tiếp đón chung các đại sứ cạnh Tòa Thánh. ​

Tòa Thánh – một thực thể quốc tế độc lập, hiện có quan hệ ngoại giao với 184 quốc gia, Liên minh châu Âu và Dòng Hiệp sĩ Malta. Dù quy mô nhỏ hơn so với các đại sứ quán quốc gia tại Ý, vai trò của các đại sứ cạnh Tòa Thánh lại có tầm quan trọng chiến lược, đặc biệt trong bối cảnh các cuộc khủng hoảng toàn cầu.

Gần đây nhất, đại sứ Ukraine, Israel và Palestine trở thành trung gian trong các cuộc gặp nhạy cảm giữa Đức Giáo hoàng Phanxicô và thân nhân của các nạn nhân tại Dải Gaza và con tin Hamas. Những cuộc gặp mang tính nhân đạo và trọng lượng chính trị rõ rệt.

Trong hệ thống tổ chức của Tòa Thánh, Giáo hoàng là nguyên thủ quốc gia, và Quốc Vụ Khanh – hiện do Đức Hồng y Pietro Parolin đảm nhiệm – là người đứng đầu chính phủ. Các bộ (dicasteries) của Vatican, dù mang hình thức tương tự như các bộ ngành quốc gia, lại có những lĩnh vực đặc thù như Bộ Phục vụ phát triển con người toàn diện, Bộ Truyền giảng Tin Mừng hay Bộ Giáo lý Đức tin.

Nhiệm vụ cốt lõi của các đại sứ cạnh Tòa Thánh là giải mã các thông điệp, cử chỉ và chính sách của Giáo hoàng cho chính phủ nước mình, đồng thời truyền đạt quan điểm quốc gia cho Vatican. Để thực hiện vai trò này, họ cần xây dựng mạng lưới liên lạc đa chiều – không chỉ với Giáo triều Rôma, mà cả với các nhà báo, học giả, và các nhà ngoại giao khác.

Trong lịch sử, mối quan hệ ngoại giao với Tòa Thánh có truyền thống lâu đời. Bavaria bắt đầu đặt đại sứ tại các Quốc gia Giáo hoàng từ đầu thế kỷ XVII, trong khi Phổ cử đại sứ từ năm 1747. Đức hiện có đại sứ Bernhard Kotsch – một tín hữu Công giáo – làm việc tại tòa đại sứ hiện đại duy nhất tại Rôma từ năm 1984.

Không như các đại sứ quán truyền thống, phái bộ cạnh Tòa Thánh không cần tùy viên quân sự, và cũng không xử lý hộ chiếu – những công việc do đại sứ quán tại Ý đảm trách.

Ngược lại, Vatican cũng gửi các Sứ thần Tòa Thánh (khâm sứ) – gọi là các Tòa Sứ thần – đến hơn 100 quốc gia trên thế giới. Các vị khâm sứ vừa là đại diện của Giáo hoàng với chính quyền, vừa là liên lạc viên giữa Vatican và Hội đồng Giám mục địa phương.

Điều này giúp Tòa Thánh nắm bắt nhanh chóng các biến động xã hội, từ đó góp phần định hình các phản ứng mục vụ và ngoại giao phù hợp.​

---

• Ảnh trong bài: holyseeembassy.orderofmalta.int