Behold God’s Providence
- Tham gia
- 17/12/23
- Bài viết
- 520
- Chủ đề Author
- #1
“Điều vĩ đại nhất được ban tặng cho con người là được chọn lựa, là tự do” – Soren Kierkegaard, triết gia Đan mạch. Có thể nói, quyền tự do chọn lựa chính là món quà vĩ đại nhất mà chúng ta được ban tặng, và không ai có thể tước đoạt nó.
Ảnh: phailamgi.com
Khi nói về tự do, giáo huấn xã hội của Giáo hội công giáo khẳng định rằng, tự do rất quan trọng trong Đức tin Ki-tô giáo, vì chúng ta chỉ có thể tin và yêu Chúa trong sự tự do, và đó cũng là biểu hiện cao nhất của việc chúng ta được tạo dựng theo hình ảnh Thiên Chúa. (TLHT #136)
Quyền tự do chọn lựa đến từ Thiên Chúa
Khía cạnh này được nhắc trong sách Sáng thế:
“Đức Chúa là Thiên Chúa truyền lệnh cho con người rằng: “Hết mọi trái cây trong vườn, người cứ ăn; nhưng trái của cây cho biết điều thiện ác, thì người không được ăn, vì ngày nào ngươi ăn, chắc chắn ngươi sẽ phải chết.” (St, 2,16-17)
Các nhà thần học đều đồng ý rằng, cây thiện và ác là một thử thách cho Adam và Eva, nó làm cho ông bà được lựa chọn giữa việc vâng lời Thiên chúa hay không. Cấm ăn trái trên cây thiện và ác là điều duy nhất được hướng dẫn không làm, và nó kiểm tra xem, hai ông bà có tin tưởng vào Thiên Chúa hay không?
Nếu cái cây đó không tồn tại, hai ông bà sẽ sống trong một thế giới không có sự lựa chọn, chỉ có lựa chọn duy nhất là ăn gì và đi theo hướng nào, như một con Robot được lập trình sẵn.
Vì thế, để Adam và Eva được tự do thực sự, Thiên Chúa đã cho họ được quyền tự do lựa chọn. Nhược điểm của quyền này là có thể đưa ra những lựa chọn sai lầm, nhưng điều này rất quan trọng, vì nó mang tới ý nghĩa đích thực của sự lựa chọn đúng đắn.
Ở một cấp độ, chúng ta có thể nói tự do như là không bị ràng buộc hoặc đe dọa rằng buộc về thể chất (xiềng xích, đánh đập, khủng bố,…). Loại tự do thứ hai là tự do nội tâm và tâm lý khiến chúng ta có thể làm những gì ta nhận định là tốt mà không bị trói buộc bởi những đam mê, nghiện ngập hỗn loạn,…(TLHT #143)
Ảnh: phailamgi.com
Vì thế, tự do đích thực không phải là khả năng chọn bất cứ thứ gì mình muốn, dù tốt hay xấu, mà là khả năng chọn điều thiện hảo.
Đây cũng là điểm khác biệt của con người so với các tạo vật khác, con người biết hành động, còn sinh vật chỉ biết phản ứng. Sự tự do chọn lựa khiến chúng ta không trở thành một sản phẩm theo ý một ai đó, dù không thể phủ nhận sự ảnh hưởng của những người xung quanh, nhưng điều cốt lõi là chỉ chúng ta mới có quyền quyết định.
Sự tự do chọn lựa cũng làm con người trở nên độc đáo không bị trùng lặp, được tự do chọn lựa nghề nghiệp, ơn gọi riêng trong khả năng, được lựa chọn đến và đi, giữ lại điều này và bỏ lại điều kia. Và cao trọng nhất, xét theo một nghĩa nào đó, còn khiến con người trở nên giống Thiên Chúa. (x. Docat #106)
Khi nói về tự do, giáo huấn xã hội của Giáo hội công giáo khẳng định rằng, tự do rất quan trọng trong Đức tin Ki-tô giáo, vì chúng ta chỉ có thể tin và yêu Chúa trong sự tự do, và đó cũng là biểu hiện cao nhất của việc chúng ta được tạo dựng theo hình ảnh Thiên Chúa. (TLHT #136)
Quyền tự do chọn lựa đến từ Thiên Chúa
Khía cạnh này được nhắc trong sách Sáng thế:
“Đức Chúa là Thiên Chúa truyền lệnh cho con người rằng: “Hết mọi trái cây trong vườn, người cứ ăn; nhưng trái của cây cho biết điều thiện ác, thì người không được ăn, vì ngày nào ngươi ăn, chắc chắn ngươi sẽ phải chết.” (St, 2,16-17)
Các nhà thần học đều đồng ý rằng, cây thiện và ác là một thử thách cho Adam và Eva, nó làm cho ông bà được lựa chọn giữa việc vâng lời Thiên chúa hay không. Cấm ăn trái trên cây thiện và ác là điều duy nhất được hướng dẫn không làm, và nó kiểm tra xem, hai ông bà có tin tưởng vào Thiên Chúa hay không?
Nếu cái cây đó không tồn tại, hai ông bà sẽ sống trong một thế giới không có sự lựa chọn, chỉ có lựa chọn duy nhất là ăn gì và đi theo hướng nào, như một con Robot được lập trình sẵn.
Vì thế, để Adam và Eva được tự do thực sự, Thiên Chúa đã cho họ được quyền tự do lựa chọn. Nhược điểm của quyền này là có thể đưa ra những lựa chọn sai lầm, nhưng điều này rất quan trọng, vì nó mang tới ý nghĩa đích thực của sự lựa chọn đúng đắn.
Ở một cấp độ, chúng ta có thể nói tự do như là không bị ràng buộc hoặc đe dọa rằng buộc về thể chất (xiềng xích, đánh đập, khủng bố,…). Loại tự do thứ hai là tự do nội tâm và tâm lý khiến chúng ta có thể làm những gì ta nhận định là tốt mà không bị trói buộc bởi những đam mê, nghiện ngập hỗn loạn,…(TLHT #143)
Ảnh: phailamgi.com
Vì thế, tự do đích thực không phải là khả năng chọn bất cứ thứ gì mình muốn, dù tốt hay xấu, mà là khả năng chọn điều thiện hảo.
Đây cũng là điểm khác biệt của con người so với các tạo vật khác, con người biết hành động, còn sinh vật chỉ biết phản ứng. Sự tự do chọn lựa khiến chúng ta không trở thành một sản phẩm theo ý một ai đó, dù không thể phủ nhận sự ảnh hưởng của những người xung quanh, nhưng điều cốt lõi là chỉ chúng ta mới có quyền quyết định.
Sự tự do chọn lựa cũng làm con người trở nên độc đáo không bị trùng lặp, được tự do chọn lựa nghề nghiệp, ơn gọi riêng trong khả năng, được lựa chọn đến và đi, giữ lại điều này và bỏ lại điều kia. Và cao trọng nhất, xét theo một nghĩa nào đó, còn khiến con người trở nên giống Thiên Chúa. (x. Docat #106)
Docat 106: Tự do nghĩa là gì?
Tự do đặt con người lên trên muôn loài, và theo một nghĩa nào đó, còn khiến cho con người trở nên giống Thiên Chúa. Tự do đích thực không phải là khả năng chọn bất cứ thứ gì mình muốn, dù tốt hay xấu, mà là khả năng chọn lựa điều thiện hảo. Chỉ con người tự do mới có thể lãnh nhận trách nhiệm. Được tự do cá nhân, con người trở nên độc đáo. Trong một loạt các khả năng, con người có thể tự do chọn lựa nghề nghiệp, và ơn gọi riêng của mình; con người có thể đến và đi, chọn điều này và để lại điều kia. Đó là một quyền con người căn bản mà không được giới hạn việc thực thi quyền này nếu không có lý do hợp lý. Đối với việc tôn trọng quyền tự do ngôn luận, con người phải được thoải mái phát biểu những ý kiến của họ về tôn giáo, chính trị, văn hoá. Mỗi người phải có thể được tự do nói lên quan điểm riêng của mình. Để việc đó có thể thực hiện được, cần phải có một trật tự pháp lý đảm bảo quyền tự do của một cá nhân, và bảo vệ quyền tự do đó khỏi áp lực đến từ việc lạm dụng tự do của những người khác.