Học sinh cần gì hơn: Một đề thi dễ hay một tinh thần vững vàng?

[Hùng Anh]

Kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông vừa kết thúc, và như mọi năm, dư luận lại sôi nổi tranh cãi về độ khó của đề thi — năm nay, đặc biệt là môn tiếng Anh. Nhiều người lo lắng rằng đề thi khó sẽ làm tăng nguy cơ học sinh trượt tốt nghiệp. Tuy nhiên, cần nhớ rằng kỳ thi này còn phục vụ mục đích xét tuyển đại học.​

---

Ảnh: xaydungchinhsach.chinhphu.vn​

Tiếng Anh là môn tự chọn, nghĩa là chỉ những em có định hướng học tập, có kiến thức nền và được ôn luyện kỹ càng mới đăng ký. Hơn nữa, công thức tính điểm xét tốt nghiệp hiện nay đã có sự điều chỉnh, đảm bảo cân bằng giữa điểm thi và quá trình học tập suốt ba năm cấp ba. Nếu chỉ đặt mục tiêu tốt nghiệp, thực tế không quá khó, vì nhiều học sinh đã chọn những môn khác thay vì tiếng Anh. (Xem thêm: Công thức tính điểm xét tốt nghiệp THPT từ năm 2025)

Nếu đề thi khó, thì khó chung cho tất cả. Có ý kiến cho rằng điều này không công bằng với học sinh vùng nông thôn, nhưng trên thực tế, các em đã được cộng điểm ưu tiên theo khu vực. Mặt khác, nếu đề thi quá dễ, lại phát sinh những vấn đề khác: từng có năm học sinh đạt 30 điểm tuyệt đối nhưng vẫn trượt nguyện vọng 1, trong khi nhiều thí sinh khác được cộng điểm ưu tiên và đỗ.

Có người còn đề xuất bỏ kỳ thi tốt nghiệp, chỉ giữ lại kỳ thi đại học. Phương án này nghe có vẻ hợp lý nhưng kéo theo nhiều hệ lụy: nếu không có kỳ thi tốt nghiệp, liệu học sinh có còn động lực và ý thức tự học? Liệu có xuất hiện tình trạng "chạy điểm" tại các trường?

Ảnh: yviet.edu.vn​

Làm sao giúp các em đối diện với khả năng bị trượt đại học?

Điều đáng lưu tâm hơn mà ít người nhắc đến chính là: Làm sao giúp các em đối diện với khả năng bị trượt đại học. Dù đề thi dễ hay khó, vẫn luôn có em không đạt được nguyện vọng. Lúc này, việc hỗ trợ tâm lý, đồng hành và định hướng lại cho các em quan trọng hơn mọi tranh cãi. Gia đình và xã hội cần chuẩn bị sẵn sàng để các em không gục ngã, không rơi vào tuyệt vọng hay có những quyết định dại dột.

Thay vì chỉ tập trung tranh luận đề thi khó hay dễ, chúng ta hãy dành nhiều sự quan tâm hơn đến việc trang bị tinh thần, kỹ năng, và niềm tin cho các em bước vào đời, kể cả khi cánh cửa đại học không mở ra như mong đợi.​

---

Phải Làm Gì?

Docat 115: Gia đình có gì đặc biệt?
Tôi được yêu thương vô điều kiện: đó là trải nghiệm không thể thay thế mà người ta có khi sống trong một gia đình tốt lành. Những thế hệ khác nhau cùng sống bên nhau và cảm nhận được tình yêu thương, liên đới, thái độ trân trọng, tận tâm không nhuốm màu ích kỷ, sự nâng đỡ và công bằng. Mỗi thành viên trong gia đình được những thành viên còn lại nhìn nhận, chấp thuận, và tôn trọng, chỉ vì phẩm giá của người ấy, chứ không phải vì người ấy phải làm gì mới xứng đáng được trân trọng. Mỗi người đều được yêu thương, chỉ vì người đó thuộc về gia đình. Mỗi người không phải là phương tiện để đạt một mục đích nào đó, nhưng là cùng đích nơi chính mình. Do đó, trong gia đình, nền văn hoá sự sống hình thành, mà ngày nay không còn hiển nhiên. Thường thường hiện nay, vấn đề chính lại là một người có thể làm gì, hay có thể đóng góp được gì (ví dụ, tiền bạc). Người ta thường tập trung trước hết và nhiều nhất vào những thứ vật chất. Kiểu suy nghĩ này thách thức các gia đình và thậm chí còn thường phá hoại gia đình.​

​