Các cơ quan trọng yếu của Tòa Thánh Vatican

[nannerl]

Giáo triều Rôma – cơ cấu hành chính trung ương của Giáo hội Công giáo - đóng vai trò then chốt trong việc hỗ trợ Đức Giáo hoàng điều hành Giáo hội hoàn vũ. Theo Hiến chế Tông đồ Praedicate Evangelium do Đức Giáo hoàng Phanxicô ban hành ngày 19/3/2022, hệ thống này được tái cấu trúc nhằm thúc đẩy “sự phục vụ truyền giáo của Giáo hội”.​

Dưới đây là các cơ quan trung ương trọng yếu của Tòa Thánh:​

---

1. Quốc vụ khanh Tòa Thánh (Segreteria di Stato)​

Được xem là “bộ não” của Tòa Thánh, cơ quan này hỗ trợ trực tiếp Đức Giáo hoàng trong việc điều phối toàn bộ Giáo triều. Quốc vụ khanh chia thành hai phân ban:​

• Phân ban Nội vụ: Giải quyết các vấn đề hành chính, công văn, và các hoạt động đối nội của Vatican.​
• Phân ban Quan hệ với các quốc gia: Đóng vai trò như Bộ Ngoại giao, phụ trách đối thoại với các chính phủ và tổ chức quốc tế, cũng như bổ nhiệm sứ thần Tòa Thánh trên khắp thế giới.​

Phủ Quốc vụ khanh tiếp đón Phó tổng thống Mỹ JD Vance​

2. Các Thánh Bộ (Dicasteri)​

Theo Praedicate Evangelium, từ “Congregation” (Bộ) được đổi thành “Dicastery” (Thánh Bộ) để nhấn mạnh vai trò phục vụ hơn là quản lý hành chính.​

• Thánh Bộ Giáo lý Đức tin: Bảo vệ giáo lý chính thống, điều tra các sai lạc tín lý và xử lý các vụ lạm dụng tình dục. Là cơ quan quyền lực thứ hai sau Quốc vụ khanh. (x. Praedicate Evangelium, số 69–78).​
• Thánh Bộ Phụng tự và Kỷ luật Bí tích: Quản lý việc cử hành phụng vụ và các bí tích, bảo đảm sự thống nhất nghi lễ trong toàn Giáo hội.​
• Thánh Bộ Giám mục: Phụ trách việc chọn lựa giám mục tại các giáo phận không thuộc vùng truyền giáo, qua một quy trình nhiều tầng đánh giá trước khi đệ trình Đức Giáo hoàng phê chuẩn.​
• Thánh Bộ Phúc âm hóa: Là một trong hai Thánh Bộ ưu tiên hàng đầu theo cấu trúc mới. Chịu trách nhiệm về truyền giáo, nhất là tại các vùng chưa có Giáo hội vững mạnh. (Praedicate Evangelium, số 2).​
• Thánh Bộ Giáo sĩ: Phụ trách đời sống và việc đào tạo của các linh mục và phó tế.​
• Thánh Bộ Dòng tu: Quản lý các tu hội đời sống thánh hiến và các tu hội tông đồ.​
• Thánh Bộ Giáo dân, Gia đình và Sự sống: Hỗ trợ các hội đoàn giáo dân, cổ võ mục vụ hôn nhân và bảo vệ sự sống từ khi thụ thai đến lúc chết tự nhiên. (Amoris Laetitia, số 67).​
• Thánh Bộ Phục vụ Phát triển Con người Toàn diện: Có nhiệm vụ cổ võ sự phát triển toàn diện của con người, dựa trên ánh sáng Tin Mừng và nền tảng giáo huấn xã hội Công giáo. Cụ thể, cơ quan này đảm trách các lĩnh vực then chốt như Công lý và hòa bình, quyền con người,...​

3. Các Tòa án Tòa Thánh​

Hệ thống tư pháp của Tòa Thánh gồm ba cấp quan trọng:​

• Tòa Ân giải Tối cao: Xử lý những trường hợp lương tâm đặc biệt liên quan đến tội trọng và ơn toàn xá.​
• Tối cao Pháp viện Tông Tòa: Tòa án hành chính cao nhất, chuyên xem xét các kháng án về quyết định hành chính của các cơ quan Giáo triều.​
• Tòa án Rota Rôma: Là tòa phúc thẩm, chuyên xử các vụ án giáo luật như tuyên bố hôn phối vô hiệu.​

4. Các hội đồng và tổ chức kinh tế – tài chính​

• Hội đồng Kinh tế Tòa Thánh: Giám sát tài chính và ngân sách của Giáo triều, nhằm minh bạch hóa hệ thống tài chính Vatican.​

• Viện Giáo vụ (IOR): Được biết đến như “Ngân hàng Vatican”, quản lý tài sản và tài khoản của các cơ quan Công giáo trên toàn thế giới. Gần đây, IOR đã trải qua các cải cách quan trọng nhằm chống rửa tiền và nâng cao tính liêm chính.​

5. Các học viện và văn phòng truyền thông​

• Hàn lâm viện Giáo hoàng về Khoa học và Sự sống: Tư vấn khoa học – đạo đức cho Tòa Thánh, nhất là trong các vấn đề bioethics như thụ tinh nhân tạo, phá thai, hoặc cái chết êm dịu.​
• Văn phòng Truyền thông Tòa Thánh: Quản lý các kênh thông tin chính thức như Vatican News, Radio Vatican, và các nền tảng mạng xã hội của Đức Giáo hoàng. Theo chỉ thị của Tự sắc Communis Progressio (2015), văn phòng này đóng vai trò quan trọng trong việc truyền thông Tin Mừng thời kỹ thuật số.​

---

Ảnh trong bài: Vatican Media