Đức Phanxicô không hiểu ‘những giá trị không thể thương lượng?’

Lawrence Ngô Duy Nhân · 9/6/25

Lúc sinh thời vào đầu tháng Ba năm 2014, trong một cuộc phỏng vấn với nhật báo Ý ‘Corriere della Sera’ khi được hỏi về những thỉnh nguyện cho “cái gọi là ‘những giá trị không thể thương lượng,’ đặc biệt là trong lãnh vực đạo đức sinh học và luân lý tính dục.” Ngài đã thẳng thắn trả lời:

“Tôi chẳng bao giờ hiểu được thành ngữ ‘những giá trị không thể thương lượng.' Giá Trị là giá trị, và chỉ có vậy. Tôi không thể nói, về những ngón tay, có một ngón không hữu dụng bằng những ngón còn lại chăng? Bằng cách nào tôi không hiểu là trong ngữ nghĩa gì mà có lẽ có những giá trị có thể thương lượng được.”

Nói cách khác theo tiêu đề của bài báo CNA giải thích “Tất cả các giá trị đều là không thể thương lượng”

phailamgi_Đức Phanxicô không hiểu ‘những giá trị không thể thương lượng’_cv1.jpg

Vào tháng 10 năm 2013, tức là chỉ sau sáu tháng lên ngôi, trong một cuộc phỏng vấn, Ngài đã nói những quy định tiểu tiết đã ám ảnh Hội thánh và thay vì kết án, giáo dân cũng như mục tử nên nhấn mạnh lòng từ bi khi thảo luận những vấn đề như phá thai, đồng tính và ngừa thai.

Ngài cũng nói ngài đã bị công khai chỉ trích vì đã không nhấn mạnh đến việc chống phá thai trong giáo triều của Ngài. Ngài nói “Không nhất thiết lúc nào cũng phải nói đến phá thai” cho dù quan điểm về phá thai của ngài cũng nhất quán như các vị tiền nhiệm, Ngài so sánh việc phá thai như thuê một thích khách sát nhân.

Chúng ta có thể thấy trong cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ vừa qua, Ngài đã không tuyên bố ủng hộ cho bất kỳ ứng viên nào vì theo Ngài chính sách cả hai đều phản sinh; một bên là ủng hộ phá thai và một bên chống di dân.

Để hiểu so sánh về ‘các ngón tay’ của Ngài, chúng ta nên đi ngược lại lịch sử Giáo Hội Hoa Kỳ gần nửa thế kỷ - hơn bốn mươi năm về trước. Khi thế giới đang mất ngủ vì thanh gươm Damocles chạy đua vũ trang hạt nhân treo lơ lửng trên đầu nhân loại.

Đức cố Hồng Y Giuse Bernardin.
Trường phái Chicago về Nhất quán đạo đức về bảo vệ sự sống “The Consistent Ethic of Life” từ trong cung lòng người mẹ cho đến mộ phần ‘from womb to tomb’ - và còn một cụm từ khác 'seamless garment' tấm áo không mối nối - mà theo quan điểm cá nhân: Đức Leo, xuất thân từ Chicago, sẽ tiếp tục khai triển khái niệm trên trong giáo triều của Ngài.

Theo lời của Hồng Y Blase Cupich, Tổng Giáo Phận Chicago
Nhất quán đạo đức phò sinh (xin viết ngắn lại) phát xuất từ sự nhận thức tinh tế sắc bén của Cố Hồng y Bernardin trong một loạt các nghi vấn về luân lý, một phần vì sự xuất hiện của những công nghệ mới. Cố Hồng Y nói trong bài diễn văn đọc tại trường đại học Fordham “Vì quang phổ kế cuộc sống cắt ngang qua nhiều lãnh vực như di truyền, phá thai, án tử, chiến tranh hiện đại và chăm sóc cuối đời”

Hồng Y Bernardin truy nguyên những vấn đề đa dạng này vào trong một nguyên tắc đơn nhất của đức tin Công Giáo: đó là việc 'chỉ một mạng sống con người mất đi cũng đã là một thảm kịch.' Được đặt trong bối cảnh này phá thai, chiến tranh hạt nhân, nghèo khổ, an tử, án tử tất cả đều chia sẻ một căn tính chung trong sự chối bỏ quyền được sống. Căn tính chung đó kêu gọi một sự nhất quán.

Hồng Y Bernardin tuyên bố:
“Nếu như chúng ta khẳng định, như vẫn thường, là quyền của mọi bào thai phải được luật dân sự bảo vệ và hỗ trợ bởi sự đồng thuận dân sự, thế thì những trách nhiệm về kinh tế, chính trị, và luân lý không ngưng lại ở lúc hạ sanh. Những ai bảo vệ quyền sống của những sinh linh yếu đuối nhất giữa chúng ta cũng phải thấy được sự bằng nhau trong việc ủng hộ chất lượng cuộc sống của những ai không có sức mạnh giữa chúng ta như; người già và trẻ, người đói khát và vô gia cư, những di dân không giấy tờ và những công nhân viên thất nghiệp”

Sự đặc trưng của mỗi ngón tay

Theo giải thích của Hồng Y Blase Cupich
Cùng một lúc, Hồng Y Bernardin nhấn mạnh sự đặc trưng trong mỗi vấn đề này. Bất cứ nỗ lực nào gắng pha trộn chúng mà không hiểu tầm quan trọng luân lý tương đối sẽ làm xa rời giáo huấn Công Giáo, Nói cách khác ngài không đánh đồng mọi vấn đề của cuộc sống, Thay vào đó ngài mạnh mẽ bảo vệ tính đặc trưng, mỗi vấn đề cần phân tích trong hệ thống riêng của nó, đồng thời lại nhấn mạnh sự hỗ tương thực tế đáng lo của tất cả những mối đe dọa nhắm đến cuộc sống nhân loại.

Hồng Y Bernardin nói:
“Có sự khác biệt tiêu biểu giữa phá thai và chiến tranh, như các yếu tố hoàn toàn khác nhau khi xét đến chiến tranh và các quyết định đưa ra khi chăm sóc một bệnh nhân cuối đời. Sự khác biệt giữa những trường hợp này đã được mọi người thừa nhận; sự nhất quán về đạo đức muốn nhấn mạnh sự thực là những sự khác biệt này không phá hủy những nguyên tố thách thức luân lý chung.”

Áp dụng nhất quán đạo đức phò sinh dưới triều Đức Phanxicô

Những nhân chứng chống phá thai ở Vatican giờ đây là một phần của sự ‘nhất quán đạo đức phò sinh nhân loại toàn cầu’ bao gồm những vấn đề khác như di dân chết trên Địa Trung Hải hay trên sa mạc Mễ tây cơ biên giới Hoa Kỳ, cũng như án tử, kiểm soát vũ khí, và suy dinh dưỡng trẻ sơ sinh. Bức thông điệp quá rõ ràng: Người Công giáo không còn tuyên bố những vấn đề như phá thai là ‘không thể thương lượng được’ khi những vấn đề khác như án tử hay di dân là những vần đề cẩn trọng ‘prudential issues’ để họ có thể hợp pháp bất đồng. Vì tất cả các giá trị là không thể nào thỏa hiệp được.

Vào tháng tám năm 2018, Đức Phanxicô đã minh định trong mọi trường hợp, án tử là không thể chấp nhận được bất chấp những tội ác gây ra có dã man đến đâu chăng nữa bởi vì án tử là một sự tấn công vào phẩm giá và sự bất khả xâm phạm (đến tính mạng) của một con người.

Wiki:

Consistent life ethic - Wikipedia

en.wikipedia.org

Wiki

Joseph Bernardin - Wikipedia

en.wikipedia.org

Áp dụng nhất quán đạo đức phò sinh dưới triều Đức Phanxicô

Xin xem chương 4 A Time to Serve của quyển sách “Wounded Sheperd: Pope Francis and His Struggle …”
https://www.amazon.com/Wounded-Shepherd-Francis-Struggle-Catholic/dp/1250119383
Quan điểm của HĐGM Hoa Kỳ về quyển sách:
https://www.usccb.org/news/2019/usccb-statement-wounded-shepherd-recently-published-book