- Chủ đề Author
- #1
Hôm thứ Bảy, ngày 21/6/2025, nhân dịp Năm Thánh dành cho các cơ quan công quyền diễn ra tại Roma, trong diễn văn gửi tới các tham dự viên, Đức Thánh cha Lêô XIV đã vạch ra các nền tảng đạo đức của hành động chính trị nhằm phục vụ công ích. Theo ngài, điểm tham chiếu chung và thiết yếu cho mọi quyết định chính trị, chính là "Luật tự nhiên".
Điểm tham chiếu thiết yếu
Sở dĩ như vậy, theo Đức Thánh cha, vì luật tự nhiên không do bàn tay con người viết ra, nhưng do Tạo Hóa ghi khắc trong trái tim của mỗi con người về ý niệm phải hành động đúng đắn" (Docat., # 12), nên luật này phải được "thừa nhận có giá trị ở mọi thời đại và mọi nơi" (Đức Lêô XIV, Diễn từ gửi đến các thành viên của Liên minh các Nghị viện, ngày 21/6/2025).
Nói cách khác, luật tự nhiên là những "nguyên tắc vững bền" được Thiên Chúa khắc ghi trong lòng, "diễn tả những đường lối hành động phổ quát ràng buộc tất cả mọi người và mọi nền văn hóa."
Vì thế, "luật tự nhiên cũng là những qui luật căn bản của toàn thể đời sống trong xã hội," (Docat, # 12) là điểm tham chiếu thiết yếu cho mọi hành động chính trị.
Không chế độ nào được miễn trừ
Theo Cicero, một triết gia chính trị, luật tự nhiên "là lý lẽ đúng đắn, phù hợp với tự nhiên, phổ quát, bất biến và vĩnh cửu," nên "không ai có quyền thay đổi, xóa bỏ hoàn toàn hay chỉ một khoản trong luật này." (Cicero, De Re Publica, III, 22)
Vì thế, không một Thượng viện, Hạ viện – trong các chính thể dân chủ, hay Quốc hội, Hội đồng Nhân dân – trong các nước theo Chủ nghĩa Xã hội, hay bất cứ chính thể nào có quyền "tự giải thoát mình khỏi luật này," cũng như "tìm người bình luận hay giải thích luật này." (Ibid.)
Và sẽ không có luật nào ở Rome, không có luật nào ở Athens, ở Hà Nội… không có luật nào bây giờ, không có luật nào sau này, "chi phối tất cả mọi người ở mọi thời đại, mà chỉ có một luật duy nhất là "luật tự nhiên," (Ibid.) cụ thể là 10 Điều răn hay 10 Lời của Đức Chúa trời.
Nói cách khác, vì "luật tự nhiên diễn tả các giá trị đạo đức căn bản, vốn tức khác hiển nhiên đối với lý trí của con người", nên "mọi quyền bính đều bị luật tự nhiên ràng buộc." (Docat, # 217)
Vì thế, "bất kỳ chính quyền nào ban hành các luật lệ và qui định trái ngược với luật này, thì chính quyền đó đã tạo ra một "luật" bất công" (Ibid.)
Tóm lại
Luật tự nhiên là những "nguyên tắc vững bền", có giá trị mọi thời, mọi nơi, vì thế không chính thể nào được quyền miễn khỏi các luật này. Trái lại, đó phải là điểm tham chiếu thiết yếu cho mọi hành động chính trị, trong nước cũng như quốc tế.
Sở dĩ như vậy, theo Đức Thánh cha, vì luật tự nhiên không do bàn tay con người viết ra, nhưng do Tạo Hóa ghi khắc trong trái tim của mỗi con người về ý niệm phải hành động đúng đắn" (Docat., # 12), nên luật này phải được "thừa nhận có giá trị ở mọi thời đại và mọi nơi" (Đức Lêô XIV, Diễn từ gửi đến các thành viên của Liên minh các Nghị viện, ngày 21/6/2025).
Nói cách khác, luật tự nhiên là những "nguyên tắc vững bền" được Thiên Chúa khắc ghi trong lòng, "diễn tả những đường lối hành động phổ quát ràng buộc tất cả mọi người và mọi nền văn hóa."
Vì thế, "luật tự nhiên cũng là những qui luật căn bản của toàn thể đời sống trong xã hội," (Docat, # 12) là điểm tham chiếu thiết yếu cho mọi hành động chính trị.
Không chế độ nào được miễn trừ
Theo Cicero, một triết gia chính trị, luật tự nhiên "là lý lẽ đúng đắn, phù hợp với tự nhiên, phổ quát, bất biến và vĩnh cửu," nên "không ai có quyền thay đổi, xóa bỏ hoàn toàn hay chỉ một khoản trong luật này." (Cicero, De Re Publica, III, 22)
Vì thế, không một Thượng viện, Hạ viện – trong các chính thể dân chủ, hay Quốc hội, Hội đồng Nhân dân – trong các nước theo Chủ nghĩa Xã hội, hay bất cứ chính thể nào có quyền "tự giải thoát mình khỏi luật này," cũng như "tìm người bình luận hay giải thích luật này." (Ibid.)
Và sẽ không có luật nào ở Rome, không có luật nào ở Athens, ở Hà Nội… không có luật nào bây giờ, không có luật nào sau này, "chi phối tất cả mọi người ở mọi thời đại, mà chỉ có một luật duy nhất là "luật tự nhiên," (Ibid.) cụ thể là 10 Điều răn hay 10 Lời của Đức Chúa trời.
Nói cách khác, vì "luật tự nhiên diễn tả các giá trị đạo đức căn bản, vốn tức khác hiển nhiên đối với lý trí của con người", nên "mọi quyền bính đều bị luật tự nhiên ràng buộc." (Docat, # 217)
Vì thế, "bất kỳ chính quyền nào ban hành các luật lệ và qui định trái ngược với luật này, thì chính quyền đó đã tạo ra một "luật" bất công" (Ibid.)
Tóm lại
Luật tự nhiên là những "nguyên tắc vững bền", có giá trị mọi thời, mọi nơi, vì thế không chính thể nào được quyền miễn khỏi các luật này. Trái lại, đó phải là điểm tham chiếu thiết yếu cho mọi hành động chính trị, trong nước cũng như quốc tế.
Cùng chủ đề
