Từ chuyện chủ tịch quốc hội từ chức nghĩ về chính trị "phục vụ"

con sóng nhỏ · 27/4/24

Việc từ chức của ông Vương Đình Huệ, Chủ tịch Quốc hội Việt Nam, đặt ra những câu hỏi sâu sắc về bản chất của chính trị phục vụ và trách nhiệm của những người đứng đầu trong chính quyền. Sự kiện này không chỉ là kết quả của những vi phạm cá nhân mà còn phản ánh một vấn đề rộng lớn hơn trong hệ thống chính trị — quyền lực và trách nhiệm phục vụ công ích.

phailamgi_chủ tịch quốc hội từ chức_cv.jpg

Ông Vương Đình Huệ tại Quốc hội, tháng 11/2023. Ảnh: Media Quốc hội

Theo đoạn trích từ báo VnExpress, ông Huệ đã nhận thức được trách nhiệm của mình trước Đảng, Nhà nước và Nhân dân khi đưa ra quyết định từ chức, điều này thể hiện sự công nhận của ông đối với những sai phạm đã gây ra. Tuy nhiên, việc này cũng đặt ra câu hỏi về việc làm thế nào để chính trị thực sự trở thành công cụ phục vụ người dân chứ không chỉ là nơi tranh giành quyền lực hay bảo vệ lợi ích cá nhân.

Theo Giáo huấn xã hội của Giáo hội Công giáo như được trình bày trong Docat 210, chính trị phục vụ là nền tảng của mọi hành động công cộng và nên hướng tới lợi ích chung hơn là lợi ích cá nhân. Những người lãnh đạo chính trị cần thực hiện chức năng của mình theo các tiêu chuẩn đạo đức cao, luôn nhớ rằng mục tiêu cuối cùng của họ là phục vụ người dân, đặc biệt là những người nghèo khổ và thiệt thòi nhất trong xã hội.

“Ai phục vụ công ích thì không tập trung tìm kiếm lợi lộc bản thân, mà làm vì lợi ích của cộng đồng chính trị được uỷ thác cho mình, và người đó thực hiện chức năng chính trị của mình theo các tiêu chuẩn đạo đức. Điều này mang tính quyết định trong cuộc chiến chống tham nhũng” (Docat 210)

Vụ việc cũng nêu bật tầm quan trọng của việc chống tham nhũng và giảm thiểu quan liêu, hai yếu tố thường xuyên làm giảm sự tin tưởng của công chúng vào các cơ quan nhà nước.

“Bốn ngày trước, Bộ Công an cho biết ông Phạm Thái Hà, 48 tuổi, Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, Trợ lý Chủ tịch Quốc hội, đã bị bắt với cáo buộc lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi.” (Trích VnEpress)

Sự quan liêu hoá quá mức có thể khiến những “những công chức và nhân viên văn phòng vô cảm trong bộ máy hành chính”như Hannah Arendt đã chỉ trích.

Cuối cùng, việc ông Huệ chọn từ chức là một ví dụ về việc thực hiện trách nhiệm người đứng đầu. Sự việc này không chỉ là một bài học về trách nhiệm mà còn là một lời nhắc nhở về việc phục vụ đích thực trong vai trò lãnh đạo, phục vụ không phải cho quyền lực mà là cho nhân dân và sự phát triển bền vững của xã hội.

phailamgi_chủ tịch quốc hội từ chức_cv2.jpg

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ - Ảnh: Quochoi.vn

Phải Làm Gì?

Docat 210: "Khi chính trị “phục vụ”, thì chính trị làm nên khác biệt gì?
Giáo huấn xã hội của Giáo hội Công giáo nhấn mạnh rằng mọi việc công đều là phục vụ. Ai phục vụ công ích thì không tập trung tìm kiếm lợi lộc bản thân, mà làm vì lợi ích của cộng đồng chính trị được uỷ thác cho mình, và người đó thực hiện chức năng chính trị của mình theo các tiêu chuẩn đạo đức. Điều này mang tính quyết định trong cuộc chiến chống tham nhũng. Hơn nữa, bất cứ ai phục vụ cần giữ trong đầu hình ảnh con người cụ thể trong nỗi khốn cùng và nghèo đói. Sự quan liêu hoá quá mức ở các nước hay các cộng đồng quốc gia không phục vụ cho sự phát triển tự do, ở cấp phụ thuộc của con người và các đơn vị xã hội nhỏ hơn. Thường dân hay gặp bất lợi, vì họ không xoay sở nổi trước tính phức tạp của các thủ tục quan liêu hành chính. Cách quản lý tốt là mang lại lợi ích lớn lao. Điều hành tốt cũng là phục vụ công ích. Trái lại, sự quan liêu hoá quá mức (= thủ tục nơi các văn phòng Nhà nước), có thể khiến những ai thực hành nó mất đi tính người, vì biến con người thành “những công chức và nhân viên văn phòng vô cảm trong bộ máy hành chính” (Hannah Arendt)."