Giáo hoàng là người Đông Nam Á hay châu Phi và cuộc chuyển mình lịch sử của Giáo hội?

[Aprillis]

Từ thời Trung cổ đến nay, Ngai tòa Phêrô thường gắn chặt với châu Âu cả trong lịch sử lẫn biểu tượng. Tuy nhiên, thế kỷ 21 đang chứng kiến một cuộc chuyển mình trong lòng Giáo hội: hướng nhìn không còn tập trung vào phương Tây, mà trải rộng tới những lục địa từng ở bên rìa của bản đồ quyền lực – châu Á, châu Phi, Mỹ Latinh.​

---

Ảnh: Vatican News​

Trong bối cảnh đó, khả năng Hồng y Luis Antonio Tagle (Philippines) hoặc Hồng y Peter Turkson (Ghana) được bầu làm Giáo hoàng kế nhiệm Cố Giáo hoàng Phanxicô không chỉ là một lựa chọn cho cá nhân nào mà là một thông điệp mạnh mẽ gửi tới thế giới: Giáo hội không chỉ là Âu châu, mà là toàn cầu. Không chỉ là truyền thống, mà còn là sức sống mới.
​

Hai ứng viên hai hình ảnh cho một Giáo hội đang thay đổi​

Đức Hồng y Tagle, người Philippines, hiện là Phó Tổng trưởng Thánh Bộ Loan báo Tin Mừng cho các Dân tộc một vị trí đầy biểu tượng về sứ mạng truyền giáo của Giáo hội. Ngài nổi bật không chỉ bởi trí tuệ và sự nhạy bén với truyền thông hiện đại, mà còn ở sự gần gũi, khiêm nhường và khả năng lay động tâm hồn người trẻ. Trong mắt nhiều người, Ngài chính là hiện thân của tinh thần “Giáo hội nghèo vì người nghèo” mà Ngài Phanxicô từng khơi gợi.

Đức Hồng y Turkson, người Ghana, là tiếng nói đầy trọng lượng về công lý và môi trường. Với bề dày kinh nghiệm trong các vấn đề xã hội toàn cầu, từ biến đổi khí hậu đến xung đột sắc tộc, Ngài đại diện cho tiếng nói của châu Phi một lục địa trẻ trung, đầy hy vọng, nhưng cũng lắm khổ đau. Một vị Giáo hoàng đến từ lục địa ấy sẽ mang theo trong mình ký ức của lịch sử bị lãng quên, và tiếng kêu đòi công lý của những người ở bên lề.

Ảnh: Vatican News​

Một Giáo hội "ra đi" và "mở cửa"​

Cả hai Đức Hồng y, tuy đến từ những bối cảnh khác nhau, lại cùng chia sẻ một điểm chung: là biểu tượng cho một Giáo hội sẵn sàng “ra đi” như lời mời gọi của Đức Phanxicô ra khỏi vùng an toàn, khỏi những bức tường của truyền thống châu Âu, để bước vào thế giới đa sắc màu của thời đại hôm nay.

Không phải ngẫu nhiên mà nhiều tín hữu Công giáo tại Á – Phi đang hồi hộp theo dõi Mật nghị Hồng y sắp tới. Với họ, một tân Giáo hoàng đến từ phương Nam không chỉ là niềm tự hào dân tộc hay châu lục. Đó là sự thừa nhận rằng Tin Mừng đang sống động, đang lớn lên mạnh mẽ nơi những vùng đất từng được xem là “ngoại biên”.
​

Từ Rôma nhìn về thế giới​

Ngai tòa Phêrô, dù vẫn đặt tại Vatican, nhưng ánh nhìn của nó không còn giới hạn trong những vòm cung đá cổ kính của châu Âu. Một Giáo hoàng người châu Á hay châu Phi nếu điều đó xảy ra sẽ không chỉ đánh dấu một bước ngoặt lịch sử về địa lý. Đó sẽ là sự lên tiếng mạnh mẽ rằng Giáo hội hôm nay không chỉ bảo vệ những gì đã có, mà còn dám làm mới mình, dám đi ra, dám lắng nghe và đồng hành với nhân loại trong mọi hoàn cảnh.

Dù kết quả Mật nghị là điều không thể đoán định, nhưng lựa chọn sắp tới bất kể là ai chắc chắn sẽ phản ánh điều này: Giáo hội Công giáo đang tiến về phía trước. Chậm rãi, kiên định, nhưng đầy hy vọng.​