Lãnh Đạo Theo Tin Mừng: Người lãnh đạo Phục vụ theo gương Chúa Giêsu

Antôn · 4/10/24

LTS: Trước đó tác giả có viết một bài với tiêu đề "Chân dung người lãnh đạo theo Tin Mừng", xét thấy lãnh đạo là một yếu tố không thể thiếu trong mọi lĩnh vực của cuộc sống: từ kinh doanh, chính trị, giáo dục, đến gia đình và cộng đồng. Tuy nhiên, lãnh đạo theo những giá trị thế gian thường đặt trọng tâm vào quyền lực, thành công cá nhân, và lợi ích vật chất. Điều này dẫn đến những hệ quả tiêu cực như bất công xã hội, áp lực tinh thần, và sự tan vỡ trong các mối quan hệ. Trước những thách thức này, nhu cầu về một kiểu lãnh đạo đạo đức, tinh thần, và có sự cân bằng giữa công lý và lòng nhân ái đang trở nên cấp thiết. Thế giới cần những người lãnh đạo không chỉ biết quản lý mà còn biết phục vụ, yêu thương, và đặt lợi ích của cộng đồng lên trên hết. Trong bối cảnh đó, kiểu lãnh đạo theo tinh thần Kitô giáo – lãnh đạo phục vụ, dựa trên gương mẫu của Chúa Giêsu – trở thành một hướng đi mới đầy ý nghĩa. Do đó, tác giả sẽ cố gắng đi theo tới cùng chủ đề này, với một loạt dự kiến 30 bài về chủ đề Lãnh Đạo Theo Tin mừng, với mong muốn xây dựng một chân dung người lãnh đạo theo tinh thần Kitô giáo. Hy vọng nhận được góp ý và chia sẻ của quý độc giả để loạt bài sẽ được chất lượng hơn.

Lãnh Đạo Theo Tin Mừng: Người lãnh đạo Phục vụ theo gương Chúa Giêsu

Đọc Tin Mừng Gioan, chúng ta chứng kiến một hành động mang tính biểu tượng quan trọng của Chúa Giêsu trong bữa Tiệc Ly: Ngài rửa chân cho các môn đệ. Đây không chỉ là một hành động biểu trưng quan trọng, mà còn là một bài học sâu sắc về phong cách lãnh đạo phục vụ theo Tin Mừng. Theo truyền thống Do Thái, rửa chân là nhiệm vụ của các tôi tớ, bởi người khách thường đến với đôi chân lấm bùn từ những con đường bụi bặm. Tuy nhiên, trong khung cảnh này, Chúa Giêsu – Đấng mà các môn đệ gọi là "Thầy" và "Chúa" – lại cúi mình xuống, cởi áo ngoài và thực hiện nhiệm vụ ấy với lòng khiêm nhường.

Chúa Giêsu rửa chân cho các môn đệ.

Hành động này của Chúa Giêsu mang đến cho chúng ta nhiều tầng ý nghĩa sâu xa:

Chúa Giêsu trở thành người phục vụ: Ngài muốn các môn đệ hiểu rằng vai trò lãnh đạo không nằm ở quyền lực hay địa vị, mà là ở khả năng phục vụ. Bằng cách cúi xuống rửa chân, Chúa Giêsu không chỉ dạy về sự khiêm nhường mà còn làm gương cho một kiểu lãnh đạo hoàn toàn khác với quan niệm thông thường.
Phục vụ là một bổn phận yêu thương: Trong lúc rửa chân cho các môn đệ, Chúa Giêsu làm điều này với tình yêu vô điều kiện. Ngài biết rằng những người này không phải lúc nào cũng trung thành, nhưng Ngài vẫn hạ mình vì yêu thương họ. Điều này chứng minh rằng tình yêu là cốt lõi của phong cách lãnh đạo phục vụ.
Lãnh đạo là dẫn dắt bằng gương mẫu: Sau khi hoàn tất việc rửa chân, Chúa Giêsu nói với các môn đệ: “Thầy đã nêu gương cho anh em, để anh em cũng làm như Thầy đã làm cho anh em” (Ga 13:15). Ngài khẳng định rằng một người lãnh đạo thật sự không chỉ ra lệnh hay hướng dẫn từ xa, mà là người sẵn sàng thực hành những điều mình dạy.
Lãnh đạo phục vụ là cách để biến đổi người khác: Hành động của Chúa Giêsu không chỉ thay đổi cách nhìn của các môn đệ về Ngài, mà còn khuyến khích họ thay đổi thái độ với nhau. Họ được mời gọi yêu thương và phục vụ lẫn nhau với cùng tinh thần khiêm tốn và hy sinh. Như vậy, lãnh đạo không chỉ là hướng dẫn người khác, mà còn là khơi dậy tinh thần phục vụ nơi họ.

Khác biệt giữa lãnh đạo phục vụ và cai trị

Sự khác biệt giữa lãnh đạo phục vụ và cai trị nằm ở động lực và cách thức mà người lãnh đạo tương tác với những người dưới quyền. Lãnh đạo theo mô hình phục vụ của Chúa Giêsu hoàn toàn khác biệt với những mô hình lãnh đạo quyền lực, mà xã hội thời bấy giờ – cũng như ngày nay – thường đề cao.

Ảnh. Canva

1. Lãnh đạo phục vụ hướng về người khác, còn cai trị hướng về bản thân:
Lãnh đạo phục vụ tìm cách làm cho người khác lớn lên và hoàn thiện. Chúa Giêsu đã nhấn mạnh điều này khi Ngài nói rằng: “Con Người đến không phải để được phục vụ, nhưng để phục vụ và hiến mạng sống làm giá chuộc muôn người” (Mt 20:28). Lãnh đạo kiểu này chú trọng đến lợi ích và nhu cầu của người khác hơn là của bản thân.

Trong khi đó, lãnh đạo cai trị thường quan tâm đến việc duy trì quyền lực và địa vị. Người cai trị không nhất thiết phải đặt nhu cầu của người khác lên hàng đầu mà có thể theo đuổi mục tiêu cá nhân hoặc lợi ích của nhóm mình đại diện.

2. Lãnh đạo phục vụ coi trọng khiêm nhường, còn cai trị tìm cách kiểm soát:
Sự khiêm nhường của lãnh đạo phục vụ không phải là dấu hiệu của sự yếu đuối mà là sức mạnh của lòng yêu thương và lòng thương xót. Chúa Giêsu thể hiện rõ điều này qua hành động rửa chân cho các môn đệ – một hành động hạ mình thể hiện lòng yêu thương sâu sắc. Sự khiêm nhường không chỉ giúp người lãnh đạo dễ gần mà còn xây dựng niềm tin và sự tôn trọng từ cộng đồng.

Ngược lại, cai trị thường mang tính kiểm soát và áp đặt. Người cai trị sử dụng quyền lực của mình để ép buộc, quản lý hoặc thậm chí đe dọa, với mục đích duy trì sự phục tùng. Trong mô hình này, sự khiêm nhường không có chỗ đứng, và người lãnh đạo thường bị coi là xa cách hoặc đáng sợ.

3. Lãnh đạo phục vụ tạo ra sự hợp tác, còn cai trị tạo ra sự phục tùng:
Khi một nhà lãnh đạo phục vụ, họ tạo ra một môi trường mà người khác cảm thấy được trao quyền và được thúc đẩy để đóng góp hết mình. Điều này xây dựng mối quan hệ tin cậy và sự hợp tác, bởi mọi người cảm nhận được sự quan tâm chân thành từ người lãnh đạo.

Trong khi đó, cai trị thường tạo ra một mối quan hệ phụ thuộc. Người lãnh đạo đòi hỏi sự phục tùng từ những người dưới quyền và không tạo ra không gian để người khác có thể phát triển hoặc đưa ra ý kiến. Quyền lực và mệnh lệnh là cách duy trì trật tự, nhưng không nhất thiết tạo ra động lực nội tại nơi người được lãnh đạo.

4. Lãnh đạo phục vụ truyền cảm hứng, còn cai trị áp đặt quyền lực:
Chúa Giêsu đã truyền cảm hứng cho các môn đệ bằng tình yêu thương và lòng tận tâm của Ngài. Bằng cách sống đúng với những gì Ngài giảng dạy, Ngài trở thành một tấm gương sáng cho các môn đệ và mọi người noi theo. Lãnh đạo phục vụ không chỉ nói, mà còn hành động để dẫn dắt và khuyến khích người khác.

Ngược lại, cai trị dựa vào quyền lực và luật lệ để kiểm soát. Lãnh đạo kiểu này có thể đạt được mục tiêu tạm thời nhưng thường không thể khơi dậy lòng nhiệt thành hoặc cảm hứng sâu xa nơi những người theo sau.

Chúa Giêsu đã để lại cho chúng ta một bài học lớn lao về lãnh đạo phục vụ. Ngài đã cho thấy rằng lãnh đạo không phải là thống trị, mà là biết cúi mình xuống để phục vụ và yêu thương. Sự khác biệt giữa lãnh đạo phục vụ và cai trị nằm ở cách mà người lãnh đạo đặt lợi ích của người khác lên trên bản thân, dựa trên tình yêu thương, lòng khiêm nhường và sự hy sinh. Đây là mô hình lãnh đạo mà Chúa Giêsu muốn chúng ta noi theo, để không chỉ lãnh đạo bằng quyền lực, mà lãnh đạo bằng sự phục vụ trong tinh thần Tin Mừng.

Tài liệu tham khảo:
1. Lãnh đạo như Đức Giêsu. 2021, Giuse Phạm Đình Ngọc SJ
2. Chúa Giêsu Nhà lãnh đạo khiêm tốn.
3. Lãnh đạo là người Phục vụ. Lm Giuse Nguyễn Hữu An
4. Kinh Thánh Tân ước, Tin mừng theo thánh Gioan (Ga 13:1-17)