Phải làm gì để bảo vệ người lao động trong nền kinh tế số?

nannerl · Hôm qua, lúc 2:56 AM

Sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế số mang lại nhiều cơ hội cho người lao động nhưng đồng thời cũng đặt ra không ít thách thức. Khi công nghệ và tự động hóa trở thành xu hướng, nhiều công việc truyền thống bị thay thế, khiến hàng triệu lao động đối mặt với nguy cơ mất việc hoặc phải thích nghi với những kỹ năng hoàn toàn mới.

phailamgi_Phải làm gì để bảo vệ người lao động trong nền kinh tế số_cv1.jpg

Một trong những thách thức lớn nhất là sự bất ổn định trong việc làm. Các nền tảng công nghệ, như Be, Grab hay các trang cung cấp dịch vụ làm việc tự do (freelance), tạo điều kiện cho người lao động tự do hơn trong lựa chọn công việc. Tuy nhiên, những công việc này thường thiếu các quyền lợi cơ bản như bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, hoặc hợp đồng lao động rõ ràng. Người lao động dễ bị tổn thương khi không có hệ thống pháp lý bảo vệ họ trước các rủi ro như bệnh tật, tai nạn lao động hoặc tranh chấp tiền lương.

Ngoài ra, việc thiếu kỹ năng số cũng là một vấn đề đáng lo ngại. Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới, tại Việt Nam, chỉ 24% người lao động được đánh giá là có đủ kỹ năng để tham gia vào nền kinh tế số. Sự chênh lệch này làm gia tăng khoảng cách giữa những người lao động thành thạo công nghệ và những người bị bỏ lại phía sau, khiến bất bình đẳng xã hội càng nghiêm trọng hơn.

phailamgi_Phải làm gì để bảo vệ người lao động trong nền kinh tế số_cv2.jpg

Ảnh: bhl.com

Trong bối cảnh đó, Giáo hội Công giáo có thể đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi người lao động. Với nền tảng dựa trên các nguyên tắc về công bằng xã hội và phẩm giá con người, Giáo hội có thể trở thành tiếng nói mạnh mẽ bảo vệ những người bị thiệt thòi trong nền kinh tế số.

Trước hết, Giáo hội có thể thúc đẩy việc giáo dục và đào tạo kỹ năng số cho người lao động. Thông qua các tổ chức như Caritas hoặc các trung tâm giáo dục, Giáo hội có thể tổ chức các khóa học miễn phí hoặc với chi phí thấp, giúp người lao động nâng cao khả năng thích ứng với thị trường việc làm mới. Những chương trình này không chỉ giúp người lao động cải thiện kỹ năng, mà còn trang bị cho họ sự tự tin để tham gia vào nền kinh tế số một cách hiệu quả.

Bên cạnh đó, Giáo hội có thể kêu gọi các chính phủ và doanh nghiệp xây dựng chính sách lao động công bằng hơn. Điều này bao gồm việc đảm bảo rằng người lao động trên các nền tảng số được hưởng các quyền lợi cơ bản, như lương tối thiểu, bảo hiểm y tế, và quyền được thương lượng tập thể. Các thông điệp từ các vị lãnh đạo Giáo hội, như Đức Giáo hoàng Phanxicô, đã nhiều lần nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đặt con người làm trung tâm của nền kinh tế, thay vì để lợi nhuận chi phối mọi quyết định.

phailamgi_Phải làm gì để bảo vệ người lao động trong nền kinh tế số_1.jpg

Lễ tốt nghiệp trường Cao đẳng Hòa bình Xuân Lộc - một cơ sở giáo dục của Giáo hội Công giáo.

Không chỉ dừng lại ở việc kêu gọi, Giáo hội cũng có thể trở thành cầu nối giữa các tổ chức công đoàn và người lao động, giúp họ có tiếng nói mạnh mẽ hơn trước các tập đoàn công nghệ lớn. Qua đó, các giá trị về công bằng, tình liên đới và trách nhiệm xã hội được thể hiện rõ ràng hơn trong nền kinh tế số.

Trong thời đại mà công nghệ và dữ liệu đang định hình lại thế giới, việc xây dựng một hệ thống bảo vệ người lao động là điều cần thiết. Giáo hội, với vai trò là người bảo vệ những giá trị nhân văn, có thể góp phần xây dựng một nền kinh tế số công bằng, nơi mà mọi người lao động đều được đối xử với sự tôn trọng và phẩm giá mà họ xứng đáng có được.

Phải làm gì?

Docat 154: Tại sao cần phải có những điều luật đặc biệt về lao động và việc làm?

Trong nền kinh tế thị trường, chỉ khi cả hai bên đối tác biết cùng một thông tin, và cùng sở hữu năng lực kinh tế ngang nhau, thì mới có một thế cân bằng thật sự giữa hai phía đối tác của bản hợp đồng (và do đó có đủ tư cách để cùng đàm phán những điều khoản trong hợp đồng). Trong một bản hợp đồng lao động, thường không được như thế. Theo thói thường, chủ doanh nghiệp là phía có nhiều thông tin hơn, và tiềm lực kinh tế trội hơn. Đó là lý do vì sao lợi ích hợp pháp của người làm công phải được bảo vệ bằng những khoản luật đặc biệt, mà chúng ta gọi chung là luật lao động. Những luật này bao gồm, ví dụ, việc bảo vệ khỏi nạn bóc lột tiền lương, luật được nghỉ ngày Chủ Nhật và nghỉ phép, được hưởng trợ cấp trong trường hợp thất nghiệp hay đau ốm; được hưởng sự bảo vệ dành cho người làm mẹ, như đã nói ở trên.