Tôn giáo không phải là "thuốc phiện của nhân dân"

[nannerl]

Tôn giáo từ lâu đã bị một số người chỉ trích là "thuốc phiện của nhân dân," một công cụ ru ngủ, an ủi để làm con người quên đi thực tế khắc nghiệt. Tuy nhiên, Đức Giáo Hoàng Phanxicô, trong cuốn tự truyện mới nhất của mình mang tên Hy Vọng, đã đưa ra một lập luận sắc bén, lật ngược quan niệm này. Với ngài, tôn giáo không chỉ là đức tin cá nhân mà còn là động lực thúc đẩy sự gặp gỡ và phục vụ trong xã hội, đặc biệt nơi những vùng ngoại vi bị bỏ rơi.​

---

Ảnh: Vatican Media​

Niềm tin giữa hiện thực tăm tối​

Trong cuốn sách, Đức Giáo Hoàng chia sẻ những ký ức thời thơ ấu tại khu Flores, Buenos Aires, nơi ngài sống giữa một cộng đồng đa sắc tộc, đa tôn giáo và đa văn hóa. Những mối quan hệ giữa người Công giáo, Hồi giáo và Do Thái đã giúp ngài hình thành một nhận thức to lớn về giá trị của sự tôn trọng và hòa hợp. Tuy nhiên, chính trải nghiệm ở những vùng ngoại ô nghèo khó, nơi ma túy và bạo lực hoành hành, mới là minh chứng mạnh mẽ nhất cho sức mạnh của đức tin.

Ngài đặc biệt nhấn mạnh rằng chính niềm tin vào Thiên Chúa đã thúc đẩy các linh mục, giáo dân, và những người hoạt động xã hội kiên trì đứng về phía những người bị bỏ rơi, như Cha José de Paola, người sống và rao giảng Tin Mừng giữa những khu ổ chuột bị nền kinh tế "giết chết" lãng quên. Những nỗ lực đó không chỉ thay đổi cuộc đời của những cá nhân mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững cho cả cộng đồng, bất chấp muôn vàn khó khăn.

Khu ổ chuột ở Buenos Aires. Ảnh: Pinterest​

Tôn giáo: Động lực của gặp gỡ và phục vụ​

Đức Giáo Hoàng Phanxicô thẳng thắn phản bác quan điểm coi tôn giáo là công cụ ru ngủ. Ngài lập luận rằng, trái lại, tôn giáo là sự khích lệ để con người dấn thân vì tha nhân. Ngài viết: "Mỗi hành động phục vụ là một cuộc gặp gỡ, và chúng ta đặc biệt có thể học được rất nhiều từ người nghèo."

Câu chuyện về người phụ nữ mang tên Porota, một cựu gái mại dâm tại Buenos Aires, là một ví dụ sống động. Sau khi từ bỏ quá khứ, bà dành phần đời còn lại để chăm sóc những người già neo đơn—những "cơ thể bị bỏ rơi" giống như bà từng bị. Đối với Đức Giáo Hoàng, Porota chính là hiện thân của một "Mađalêna thời hiện đại," minh chứng cho sức mạnh biến đổi của đức tin, từ sự tuyệt vọng đến niềm hy vọng.
​

Niềm tin: Ánh sáng trong bóng tối của chiến tranh​

Trong chuyến Tông du lịch sử đến Iraq vào năm 2021, Đức Giáo Hoàng tiếp tục nhấn mạnh vai trò của tôn giáo trong việc chữa lành những vết thương của chiến tranh và thù hận. Khi nhìn thấy Mosul, một thành phố từng là biểu tượng của sự chung sống hòa bình, bị tàn phá bởi chiến tranh và lòng thù hận, ngài mô tả cảm giác như “một mũi tên xuyên tim.”

Tuy nhiên, trong chính hoàn cảnh ấy, niềm tin đã trở thành cầu nối hy vọng. Cuộc gặp gỡ giữa Đức Giáo Hoàng và Đại giáo sĩ Ali al-Sistani tại Najaf như một biểu tượng cho tình huynh đệ giữa các tôn giáo, và còn là lời kêu gọi các cường quốc “từ bỏ ngôn ngữ chiến tranh, ưu tiên lý trí và sự khôn ngoan.”

Ảnh: timesofisrael.com​

Thông điệp của hy vọng​

Qua những trải nghiệm đầy xúc động và chân thực, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã bác bỏ hoàn toàn định kiến coi tôn giáo là “thuốc phiện của nhân dân.” Đối với ngài, tôn giáo không phải là sự trốn tránh thực tại mà là động lực để đối mặt với thực tại, để phục vụ và yêu thương. Đức tin không làm con người thụ động, mà trái lại, trao cho họ sức mạnh để kiến tạo một thế giới tốt đẹp hơn, nơi lòng bác ái và công lý được ưu tiên hàng đầu.​