Đánh mất cảm thức thánh thiêng: Một thế hệ "có đạo mà không sống đạo"

nannerl · 28/5/25

Tại một số giáo xứ ở Việt Nam, không khó để bắt gặp cảnh giới trẻ đứng tụ tập ngoài sân thánh đường vào giờ lễ Chủ nhật, thay vì nghiêm trang tham dự bên trong. “Ghế ngồi” của họ là yên xe máy bên ngoài nhà thờ; nhiều bạn trò chuyện hoặc hút thuốc chờ cho “qua giờ lễ”. Những hình ảnh như vậy đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về hiện tượng phai nhạt dần cảm thức về điều thánh thiêng trong đời sống đức tin và phụng vụ của không ít người Công giáo Việt Nam, đặc biệt là giới trẻ.

phailamgi_Đánh mất cảm thức thánh thiêng Một thế hệ có đạo mà không sống đạo_cv1.jpg

Thực tế cho thấy một bộ phận giới trẻ Công giáo đang tỏ ra hờ hững với việc thực hành đức tin và tham dự phụng vụ. Tại một số xứ đạo, số bạn trẻ đi lễ đang giảm dần một cách trầm trọng, nhiều bạn xem việc dự lễ như “một gánh nặng” nên đi lễ chỉ vì bổn phận hoặc do gia đình ép buộc. Họ có mặt trong nhà thờ nhưng không hề ý thức mình đang có mặt ở đó để làm gì, chỉ mong sao giờ lễ mau kết thúc.

Nhiều bạn trẻ ngày nay sống đức tin rất hời hợt. Trong các lớp giáo lý hôn nhân, không ít học viên khiến người dạy “ngỡ ngàng” vì kiến thức căn bản bị hổng, thậm chí những kinh đọc hằng ngày họ cũng không thuộc. Nhiều người được gọi là đạo gốc nhưng thừa nhận họ đi đạo chủ yếu để làm gia đình vui lòng, chứ chưa ý thức mình là Kitô hữu. Tình trạng này dẫn tới hệ quả là đức tin của giới trẻ xuống dốc ở một số nơi. Có giáo xứ vắng bóng hẳn người trẻ trong Thánh lễ Chúa nhật hằng tuần; nếu có, họ cũng tụ tập thành nhóm đứng ngoài lề… cho qua giờ lễ.

Tuy vậy, bức tranh không phải hoàn toàn u ám. Song song với những “mảng tối” trên, nhiều bạn trẻ Công giáo khác vẫn giữ được đức tin vững vàng và đời sống đạo tích cực. Họ siêng năng tham dự Thánh lễ không chỉ ngày Chúa nhật mà cả các ngày thường, sống đạo cả bề ngoài lẫn chiều sâu nội tâm. Nhiều bạn tham gia các hội đoàn giới trẻ, nhóm sinh viên Công giáo, ca đoàn, huynh trưởng, giáo lý viên..., qua đó học hỏi và cảm nghiệm được giá trị của Lời Chúa rồi đem ra thực hành.

phailamgi_Đánh mất cảm thức thánh thiêng Một thế hệ có đạo mà không sống đạo_1.jpg

Các nhà quan sát nhận định hiện tượng phai nhạt cảm thức thánh thiêng nơi giới trẻ gắn liền với những biến chuyển xã hội và văn hóa đang diễn ra mạnh mẽ tại Việt Nam. Trào lưu thế tục hóa len lỏi vào đời sống người dân, đặc biệt là giới trẻ, làm thay đổi cách nhìn và lối sống của họ.

Theo Tông huấn Niềm Vui Tin Mừng của Đức Giáo hoàng Phanxicô, “tiến trình tục hoá có khuynh hướng giản lược đức tin và Hội Thánh vào phạm vi cá nhân và riêng tư”. Xu hướng xã hội này trực tiếp khiến “cảm thức về sự thánh thiêng suy giảm” và con người trở nên thờ ơ với các giá trị siêu việt. Nói cách khác, khi ảnh hưởng của niềm tin Kitô giáo – vốn từng là trụ cột luân lý – bị mờ nhạt trong xã hội hiện đại, thì việc đánh mất dần cảm thức về Thiên Chúa và sự thánh thiêng là hệ quả khó tránh khỏi.

Bên cạnh tác động chung của tục hóa, giới trẻ còn chịu ảnh hưởng từ sự bùng nổ công nghệ và văn hóa kỹ thuật số. Thế hệ “thời đại smartphone” dành nhiều giờ trước màn hình điện thoại và mạng xã hội, vô hình trung làm xáo trộn nếp sống đạo truyền thống. Sống trong thế giới thông tin tràn ngập thật giả lẫn lộn, một bộ phận giới trẻ mất phương hướng, cái gì cũng hoài nghi hoặc tin theo đám đông. Đức tin của họ vào Thiên Chúa vì thế trở nên chao đảo, hời hợt và dễ lung lay.

Cũng không thể không kể đến những nguyên nhân từ chính nội bộ Giáo hội. Việc mục vụ giới trẻ chưa theo kịp nhu cầu thực tế, thiếu sáng kiến đồng hành cá nhân và đào tạo đức tin nền tảng khiến khoảng cách giữa người trẻ và Giáo hội ngày càng xa.

phailamgi_Đánh mất cảm thức thánh thiêng Một thế hệ có đạo mà không sống đạo_cv2.jpg

Trước thực trạng này, một số giáo phận đang nỗ lực đổi mới. Các chương trình Thánh lễ giới trẻ, chầu Thánh Thể theo phong cách Taizé, trại hè và tĩnh tâm đang dần giúp người trẻ cảm nghiệm lại sự linh thánh. Nhiều nhóm cầu nguyện, học hỏi Lời Chúa, chia sẻ đức tin đang được hình thành.

Sacramentum Caritatis (2007) của Đức Bênêđictô XVI khẳng định rằng phụng vụ cần nuôi dưỡng “cảm thức thánh thiêng” qua cung cách cử hành sốt sắng, không gian thánh và sự hiện diện thật của Thiên Chúa. Trong bối cảnh đó, việc đầu tư cho phụng vụ trang nghiêm, đào tạo giáo lý căn bản và tạo môi trường đạo sống động là giải pháp lâu dài.

Giáo hội Việt Nam đang đứng trước một ngã rẽ quan trọng. Nếu không giúp người trẻ tìm lại cảm thức thánh thiêng, một thế hệ “có đạo mà không sống đạo” sẽ tiếp tục lớn lên, đe dọa chính sức sống đức tin của cộng đoàn.

Dù còn nhiều thách thức, ánh sáng vẫn le lói nơi những bạn trẻ âm thầm sống đức tin, nơi những gia đình vẫn đọc kinh chung mỗi tối, và nơi những mục tử dám đồng hành với người trẻ không chỉ bằng lời rao giảng, mà bằng chính cuộc sống được thánh hóa.

Thánh thiêng không phải là xa cách, mà là sống với lòng tôn kính trước sự hiện diện của Thiên Chúa. Và đó chính là điều mà Giáo hội hôm nay cần giúp người trẻ khơi lại: niềm kính sợ Thiên Chúa và lòng say mê điều thánh thiêng trong đời sống thường nhật.

Ảnh trong bài: Truyền thông Thái Hà

Phải làm gì?

Docat 53: Tại sao con người nghĩ đến những điều vượt trên chính mình?

Trong tất cả mọi loài thụ tạo vật chất, chỉ mỗi con người mở ra đến vô biên; chỉ con người mới có thể có một khái niệm về Thiên Chúa, và khát khao đi tìm những câu trả lời tối thượng. Triết học nói đó là con người có khả năng siêu việt, nghĩa là có thể vượt lên trên chính mình. Con người chỉ thật sự trở thành mình cách trọn vẹn khi nhận biết một điều gì hay một Đấng nào đó khác với mình, cao cả hơn mình, và quan trọng hơn chính mình: đó là Thiên Chúa, nguồn mạch của toàn bộ sự sống. Vì con người mở ra hướng đến Thiên Chúa, nên cũng có thể cởi mở với những người khác, và tỏ lòng tôn trọng họ. Đời sống cộng đồng, việc đối thoại và nhận biết người khác lại dẫn con người đến gần chính mình hơn.