Đạo đức kinh doanh trong dịch vụ tang lễ: khi công lý bị thách thức

[Sơn Hải]

Vụ việc tại Công ty CP Thanh Bình An Lạc Viên (Nam Định) gần đây đã gây ra nhiều tranh cãi khi nhiều gia đình phản ánh họ bị ép mua quách (hũ tro cốt) với giá cao sau khi sử dụng dịch vụ hỏa táng.

Theo Báo Thanh Niên đưa tin, ban đầu, gia đình nạn nhân được tư vấn dịch vụ hỏa táng với mức giá 4,5 triệu đồng. Tuy nhiên, khi tiến hành, họ được cho xem hình ảnh xương tro và được yêu cầu trả thêm 3,5 triệu đồng để lấy "xương đẹp", nâng tổng chi phí lên 8 triệu đồng.

Sau khi hỏa táng, gia đình tiếp tục nhận được yêu cầu mua quách để đựng tro cốt mà trước đó không được thông báo. Khi họ chọn quách giá 10,5 triệu đồng, nhân viên công ty từ chối bán với lý do "kích thước không phù hợp" và hướng họ sang các mẫu đắt hơn. Quan trọng hơn, công ty không cho phép mang quách từ bên ngoài vào, dù giá thị trường thấp hơn nhiều. Nếu không mua, gia đình sẽ không được nhận tro cốt, đặt họ vào tình thế không thể thương lượng. Kết quả, tổng chi phí mà họ phải trả lên đến 18,5 triệu đồng, cao gấp hơn 4 lần so với mức giá ban đầu.

Phía công ty sau đó giải thích rằng họ không cấm khách hàng mang quách từ bên ngoài vào, nhưng khuyến nghị sử dụng sản phẩm tại chỗ do lo ngại chất lượng quách bên ngoài không đảm bảo, dễ nứt vỡ. Đối với khoản phí giữ nguyên xương, công ty cho rằng quy trình này tiêu tốn nhiều nhiên liệu hơn. Dù vậy, nhiều người dân vẫn cảm thấy mình bị ép giá trong lúc tang gia bối rối, không có lựa chọn nào khác ngoài việc chấp nhận mức giá cao.

Ảnh: Vietnamnet.vn​

Công lý và đạo đức trong kinh doanh

Mọi hoạt động kinh doanh đều cần dựa trên nguyên tắc công bằng, minh bạch và tôn trọng quyền lợi khách hàng. Trong trường hợp này, có dấu hiệu rõ ràng của sự thiếu minh bạch về giá cả, ép buộc khách hàng và lợi dụng hoàn cảnh đau thương để trục lợi.

Việc đưa ra giá ban đầu thấp, sau đó áp đặt các khoản phí phát sinh không chỉ là hành vi bất công, mà còn gây tổn thương sâu sắc đến những gia đình mất người thân. Bất kỳ hoạt động kinh tế nào cũng cần đặt con người lên trên lợi nhuận, tránh biến dịch vụ thành công cụ kiếm tiền bất chính.

Những chiếc quách được giới thiệu với giá cao hơn
ẢNH: NVCC​

Nhân phẩm và sự công bằng

Mọi người, đặc biệt là những gia đình có người thân qua đời, đều xứng đáng được tôn trọng và đối xử công bằng. Khi một công ty áp đặt giá cả mà không cho khách hàng lựa chọn, họ đã tước đi quyền tự do cơ bản, biến khách hàng thành nạn nhân của chính dịch vụ họ cần sử dụng.

Một doanh nghiệp có đạo đức cần công khai giá cả ngay từ đầu, tránh tạo ra các khoản phí ẩn gây thiệt hại cho khách hàng. Đặc biệt, trong những lĩnh vực nhạy cảm như tang lễ, sự tận tâm và minh bạch càng trở nên quan trọng.

Nơi xảy ra sự việc
ẢNH: NVCC​

Những giải pháp cần được thực hiện

Vụ việc này là lời cảnh báo về sự lạm dụng vị thế độc quyền trong dịch vụ tang lễ. Để bảo vệ quyền lợi khách hàng, cần có những giải pháp cụ thể:
​

1. Công khai và minh bạch giá cả: Các công ty cần thông báo rõ ràng chi phí dịch vụ ngay từ đầu, tránh để khách hàng rơi vào tình huống bất ngờ.​
2. Tôn trọng quyền lựa chọn của khách hàng: Người tiêu dùng cần được phép tự do chọn sản phẩm từ bên ngoài, không bị ép buộc mua hàng của công ty.​
3. Tăng cường giám sát từ cơ quan quản lý: Cần có các quy định chặt chẽ hơn về giá cả trong lĩnh vực dịch vụ tang lễ, tránh tình trạng ép giá.​
4. Thúc đẩy đạo đức trong kinh doanh: Các doanh nghiệp cần đặt giá trị con người lên trên lợi nhuận, đặc biệt trong những lĩnh vực liên quan đến cảm xúc và tinh thần như tang lễ.​

Kết luận

Vụ việc tại Nam Định cho thấy một thực trạng đáng lo ngại trong lĩnh vực dịch vụ tang lễ, nơi mà những người đang trong hoàn cảnh đau buồn lại bị ép buộc trả giá cao một cách không công bằng.

Sự công bằng trong kinh doanh không chỉ là một quy định pháp lý, mà còn là nguyên tắc đạo đức cơ bản. Một xã hội công bằng cần hướng đến một nền kinh tế nhân văn, nơi mà con người được tôn trọng và quyền lợi khách hàng không bị xâm phạm.​

---

Phải Làm Gì?

Docat 160: Hoạt động kinh tế và nguyên tắc đạo đức liên hệ với nhau như thế nào?
Nền kinh tế vận hành theo những nguyên lý riêng của nó. Kinh tế thị trường, một hình thái kinh tế, ngày càng được đón nhận trên toàn thế giới. Kinh tế thị trường cũng giống như trong một “thương trường” thật sự: nhà cung cấp và người tiêu thụ gặp gỡ, đàm phán tự do với nhau về giá cả, chất lượng, số lượng của các sản phẩm. Nền kinh tế thị trường đã chứng tỏ mình hoạt động rất hữu hiệu, nhưng nó chỉ có thể được chấp nhận trên phương diện đạo đức nếu đó là một nền kinh tế thị trường xã hội do một chính quyền hợp hiến đi kèm. Do đó, trước tiên, chính phủ đã phải ban hành những quy tắc rõ ràng, và tiếp đến, các điều khoản dự phòng cũng phải được soạn ra để đảm bảo quyền lợi của những ai không thể mang đến bất cứ món hàng nào trên thị trường đó, ví dụ, vì họ không có tiền, cũng không có việc làm. Hơn nữa, có những trải nghiệm của con người không thể được trao đổi một cách công bằng theo cơ chế của thị trường: ví dụ, nỗi đau, bệnh hoạn, tật nguyền. Dù nền kinh tế vận hành theo những nguyên lý riêng của nó, điều đó không có nghĩa là những luật lệ của thị trường lại không phải tuỳ thuộc vào những điều răn và lề luật của Thiên Chúa. Đạo đức là thành phần thiết yếu cho một hoạt động kinh tế tốt đẹp. Kinh doanh trái đạo lý về lâu dài cũng sẽ bất ổn về phương diện kinh tế. Ngược lại, doanh nghiệp làm ăn không hiệu quả về kinh tế, ví dụ phí phạm tài nguyên, thì cũng đúng là kém đạo đức.​