Đi tìm chân lý
- Tham gia
- 25/1/24
- Bài viết
- 839
- Chủ đề Author
- #1
Giữa hàng trăm vị Hồng y khắp thế giới chuẩn bị bước vào Mật nghị ngày 7/5 tới, Hồng y Fridolin Ambongo Besungu nổi bật không chỉ vì là tiếng nói mạnh mẽ của châu Phi trong Giáo hội toàn cầu, mà còn vì phong cách mục tử không ngại gian khó, sẵn sàng “lội bùn, vượt đạn” để bảo vệ công lý và loan báo Tin Mừng.
Đức Hồng y Fridolin Ambongo, chụp vào tháng 3 năm 2019, trước khi ngài nhận mũ đỏ của Hồng y. © Mazur/cbcew.org.uk.
Tuổi thơ giữa những biến động của một đất nước đang giành lại chính mình
Fridolin Ambongo chào đời ngày 24/1/1960 tại Boto, tỉnh Sud-Ubangi, thuộc miền tây bắc Congo – chỉ vài tháng trước khi quốc gia này thoát khỏi ách thống trị 75 năm của thực dân Bỉ. Cha ngài làm việc tại một đồn điền cà phê, nuôi 11 người con trong cảnh thanh đạm nhưng đầy nhân phẩm.
Từ bé, Ambongo đã chịu ảnh hưởng sâu đậm từ một linh mục người Bỉ mà ngài mô tả là “cha của mọi người”. Hình ảnh vị thừa sai dịu dàng và công chính ấy đã gieo vào lòng cậu bé Fridolin ơn gọi bước vào Dòng Capuchin ở tuổi 20 – giữa thời kỳ Zaire còn bị cai trị bởi nhà độc tài Mobutu Sese Seko.
Ngay trong lần đầu đi bầu cử, khi phát hiện chỉ có lá phiếu ủng hộ Mobutu mà không có lựa chọn đối lập, Ambongo quyết định không bỏ phiếu – một hành động nhỏ nhưng cho thấy lập trường kiên định vì công lý đã hình thành từ sớm nơi ngài.
Từ bé, Ambongo đã chịu ảnh hưởng sâu đậm từ một linh mục người Bỉ mà ngài mô tả là “cha của mọi người”. Hình ảnh vị thừa sai dịu dàng và công chính ấy đã gieo vào lòng cậu bé Fridolin ơn gọi bước vào Dòng Capuchin ở tuổi 20 – giữa thời kỳ Zaire còn bị cai trị bởi nhà độc tài Mobutu Sese Seko.
Ngay trong lần đầu đi bầu cử, khi phát hiện chỉ có lá phiếu ủng hộ Mobutu mà không có lựa chọn đối lập, Ambongo quyết định không bỏ phiếu – một hành động nhỏ nhưng cho thấy lập trường kiên định vì công lý đã hình thành từ sớm nơi ngài.
Từ vùng chiến sự đến tòa Hồng y
Ambongo được thụ phong linh mục năm 1988, rồi sang Rôma học thần học luân lý. Trở về nước trong giai đoạn đầy bất ổn, ngài không ngần ngại đi vào vùng chiến sự để mang lương thực, thuốc men và niềm hy vọng đến cho dân chúng – kể cả khi phải mạo hiểm thương lượng với các trạm gác do lính trẻ tuổi canh giữ, luôn trong trạng thái cảnh giác và dễ nổ súng.
Năm 2004, ngài được bổ nhiệm làm Giám mục Bokungu-Ikela, rồi kiêm nhiệm thêm hai giáo phận lân cận. Trong thời gian này, người ta thấy hình ảnh vị giám mục đội mũ đỏ, mang ủng cao su màu xanh, ngồi sau xe máy vượt đường đất để đến với đoàn chiên ở những nơi xa xôi nhất.
Năm 2018, ngài kế nhiệm Đức Hồng y Monsengwo để trở thành Tổng Giám mục Kinshasa – giáo phận lớn nhất nước Cộng hòa Dân chủ Congo với gần 8 triệu tín hữu. Một năm sau, ngài được Đức Giáo hoàng Phanxicô phong Hồng y, rồi mời vào Hội đồng Hồng y Cố vấn – nơi giúp thiết kế lại cấu trúc Giáo triều và góp phần hoạch định hướng đi cho Giáo hội toàn cầu.
Năm 2004, ngài được bổ nhiệm làm Giám mục Bokungu-Ikela, rồi kiêm nhiệm thêm hai giáo phận lân cận. Trong thời gian này, người ta thấy hình ảnh vị giám mục đội mũ đỏ, mang ủng cao su màu xanh, ngồi sau xe máy vượt đường đất để đến với đoàn chiên ở những nơi xa xôi nhất.
Năm 2018, ngài kế nhiệm Đức Hồng y Monsengwo để trở thành Tổng Giám mục Kinshasa – giáo phận lớn nhất nước Cộng hòa Dân chủ Congo với gần 8 triệu tín hữu. Một năm sau, ngài được Đức Giáo hoàng Phanxicô phong Hồng y, rồi mời vào Hội đồng Hồng y Cố vấn – nơi giúp thiết kế lại cấu trúc Giáo triều và góp phần hoạch định hướng đi cho Giáo hội toàn cầu.
Tiếng nói độc lập của châu Phi giữa tranh cãi toàn cầu
Năm 2023, khi Tòa Thánh công bố Fiducia supplicans – văn kiện cho phép chúc lành cho các cặp đồng giới trong một số hoàn cảnh mục vụ, Ambongo – với tư cách Chủ tịch Liên Hội đồng Giám mục châu Phi (SECAM) – đã nhanh chóng bay đến Rôma để phản đối. Ngài yêu cầu một cơ chế “miễn trừ” cho châu Phi.
Phát biểu trước các tín hữu khi trở về, Ambongo không ngại chỉ trích văn hóa phương Tây: “Tây phương đang tự hủy hoại chính mình bằng cách phủ nhận hôn nhân, gia đình và con cái. Họ sẽ từ từ biến mất. Chúng ta cầu chúc họ... một sự biến mất tốt đẹp.” Lời tuyên bố gây sốc ấy được đón nhận bằng tiếng vỗ tay và tiếng cười đồng tình.
Phát biểu trước các tín hữu khi trở về, Ambongo không ngại chỉ trích văn hóa phương Tây: “Tây phương đang tự hủy hoại chính mình bằng cách phủ nhận hôn nhân, gia đình và con cái. Họ sẽ từ từ biến mất. Chúng ta cầu chúc họ... một sự biến mất tốt đẹp.” Lời tuyên bố gây sốc ấy được đón nhận bằng tiếng vỗ tay và tiếng cười đồng tình.
Đức Hồng y Fridolin Ambongo cùng với Đức Giáo hoàng Phanxicô. (Nguồn: Vatican Media.)
Không né tránh quyền lực, cũng không nhân nhượng khi bảo vệ sự thật.
Lập trường thẳng thắn khiến Ambongo trở thành cái gai trong mắt chính quyền Congo. Cuối năm 2023, Viện trưởng Kiểm sát Tối cao tuyên bố mở cuộc điều tra về hành vi bị cáo buộc là “kích động” của ngài. Dù sau đó căng thẳng tạm lắng nhờ cuộc gặp với Tổng thống Félix Tshisekedi, mối quan hệ giữa Giáo hội và chính quyền vẫn đầy bất ổn.
Đầu năm 2025, khi chiến sự tại miền đông Congo leo thang, Hội đồng Giám mục nước này – dưới sự lãnh đạo của Ambongo – công bố sáng kiến hòa bình và tổ chức đối thoại với cả chính phủ lẫn lực lượng nổi dậy. Trước những chỉ trích về việc “nói chuyện với kẻ thù”, Hồng y Ambongo tuyên bố dứt khoát:
Đầu năm 2025, khi chiến sự tại miền đông Congo leo thang, Hội đồng Giám mục nước này – dưới sự lãnh đạo của Ambongo – công bố sáng kiến hòa bình và tổ chức đối thoại với cả chính phủ lẫn lực lượng nổi dậy. Trước những chỉ trích về việc “nói chuyện với kẻ thù”, Hồng y Ambongo tuyên bố dứt khoát:
Cùng chủ đề
