Mùa Chay: cẩn thận với Fake News -Tin giả

dinh vuong · Hôm nay lúc 11:01 AM

FAKE NEWS - TIN GIẢ: đó là gì?

Khi vào Youtube, Facebook (hai trang truyền thông có nhiều người xem, xử dụng), tôi được nhắc nhở “hãy cẩn thận trước những bản tin ‘ảo’.” Ấy thế, tôi vẫn bị cuốn hút vì bản tin cứ lập đi lập lại dưới nhiều ‘tựa đề hấp dẫn’. Lúc đó, tò mò muốn biết, xem, rồi nữa tin nữa ngờ.

phailamgi_Mùa Chay cẩn thân với Fake News -Tin giả_cv1.jpg

“Trước ảnh hưởng lớn lao của các phương tiện truyền thông xã hội tạo nên trong cuộc sống nhân loại, Giáo Hội Công Giáo đặc biệt lưu ý đến các lợi ích cũng như những tai hại khó lường được, do việc xử dụng chính đáng hay bất chính các phương tiện trên. Trong tâm thức đó Công Đồng Vatican II đã tuyên bố Nghị định (Decretum) Inter Mirifica (IM) để chuyển đến Cộng Đồng Dân Chúa cũng như đến những ai thành tâm thiện chí, muốn tạo ra cho nhân loại một cuộc sống xã hội xứng đáng với nhân phẩm con người, những huấn dụ của các Nghị Phụ Công Đồng.” x: https://tgpsaigon.net/.../giao-hoi-cong-giaotruyen-thong...

Thông tin trên mạng: đa dạng, vừa lợi vừa hại và hại thì nhiều (lừa đảo, xuyên tạc, dối trá) nhà mạng cũng hay ‘nhồi nhét’, nói đi - lập lại nhiều lần, rất nhiều lần, khiến bạn ‘phải’ tin.

Chuyện xưa lắm rồi nhưng xin kể lại: Mẹ của thầy Mạnh Tử thường được gọi là Mạnh Mẫu (ý muốn nói người mẹ mẫu mực, đáng kinh), đã 3 lần chuyển nhà để tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển của con trai. Dù sự kiện này diễn ra cách đây hơn 2.000 năm nhưng ý nghĩa của nó vẫn còn nguyên giá trị cho đến ngày nay. Mạnh Mẫu, dạy con sự thật & giữ lời hứa . Một hôm, cậu bé Mạnh Tử thấy hàng xóm bên cạnh đang giết lợn, liền hỏi mẹ: "Mẹ ơi, sao họ lại giết lợn thế?". Mạnh Mẫu nói đùa: "Để làm thịt cho con ăn đấy". Nhưng vừa nói xong, bà đã hối hận. Bà tự nhủ: "Khi mang thai con, mình đã nhủ lòng dạy con không nói dối. Vậy mà giờ con vừa mới lớn, ta đã lừa con, chẳng phải là đang dạy con nói dối sao?" nghĩ vậy, bà liền sang nhà hàng xóm mua một ít thịt lợn về, làm thành những món ngon cho con ăn, để chứng tỏ với con rằng mình luôn giữ lời hứa, không bao giờ lừa dối con.

Truyền thông được yêu cầu ‘tôn trong sự thật, đưa tin thật’. Khi SỰ THẬT KHÔNG ĐƯỢC TÔN TRỌNG, BẢN TIN KHÔNG TRUNG THỰC, THIẾU SỰ KHÁCH QUAN dẫn tới hiện tượng: xã hội bất an, gieo rắc khủng hoảng cho nhiều người, nhiều giới…

Vì thế bạn cần biết thuật ngữ ngày hôm nay được nói nhiều: FAKE NEWS – TIN GIẢ. (bản dịch của google dưới đây trích từ https://e-enfance.org/informer/fake-news/ Dù là web của Pháp, bạn nên đọc và cũng nên vào chuyên mục các câu hỏi 1/ dành cho phụ huynh 2/ dành cho lứa tuổi thanh thiếu niên để có những lời khuyên cụ thể)

Fake News - Tin giả

“Tin giả được cố tình tung ra trong lĩnh vực truyền thông” . Đây là định nghĩa được Pascal Froissart, một giảng viên, nhà nghiên cứu về Truyền thông và là chuyên gia trong lĩnh vực này đưa ra.

Tin giả có thể được tạo ra vì LÝ DO Ý THỨC HỆ (chiến dịch thông tin sai lệch), LÝ DO CHÍNH TRỊ (để làm mất ổn định đối thủ trong cuộc bầu cử) hoặc thậm chí là LÝ DO TÀI CHÍNH (ví dụ như lừa đảo trên mạng để đánh cắp dữ liệu cá nhân).

HIỂU BIẾT VỀ TRUYỀN THÔNG VÀ TƯ DUY PHẢN BIỆN là điều cần thiết để chống lại tin giả và hậu quả của nó: nguy cơ bị tuyển dụng, thao túng và thuyết âm mưu, cực đoan hóa, v.v. Công nghệ kỹ thuật số không phải là nguồn gốc của tin giả, nhưng bản chất lan truyền của mạng xã hội góp phần đáng kể vào sự lan truyền rộng rãi của nó.

Luật nói gì?

Để chống lại hiện tượng này, luật pháp Pháp đã ban hành luật “chống tin giả”. Tuy nhiên, phạm vi của nó vẫn còn hạn chế vì nó chỉ được áp dụng trong giai đoạn trước bầu cử để tập trung các công cụ vào mối nguy hiểm thực sự, tức là các nỗ lực tác động đến kết quả bầu cử. Nếu ứng viên nhận thấy có tin tức giả mạo được đăng tải, người đó có thể chuyển vấn đề này đến thẩm phán cứu trợ tạm thời. Sau đó, cơ quan này có 48 giờ để đưa ra quyết định, có thể bao gồm việc xóa ấn phẩm đó khỏi mọi nền tảng.

Về phần mình, CSA (Conseil Supérieur de l’Audiovisuel- Hội đồng Nghe nhìn Cấp cao) cũng có thể thực hiện các biện pháp chống lại các phương tiện truyền thông "do một quốc gia nước ngoài kiểm soát hoặc chịu ảnh hưởng của quốc gia này" nếu họ cố tình phát sóng "thông tin sai lệch có khả năng làm thay đổi tính chân thực của cuộc bỏ phiếu". Hơn nữa, các nền tảng phải tiết lộ danh tính của những người trả tiền để quảng bá nội dung thông tin liên quan đến cuộc tranh luận vì lợi ích chung. Khi số tiền trả cho chương trình phát sóng lớn hơn 100 euro chưa bao gồm VAT, các nền tảng cũng có trách nhiệm đề cập đến số tiền này.

Ngoài những giai đoạn bầu cử cụ thể này, vấn đề tin giả vẫn còn tồn tại.

phailamgi_Mùa Chay cẩn thân với Fake News -Tin giả_3.jpg

Làm thế nào để nhận biết tin giả và bảo vệ bản thân khỏi chúng?

Tin giả có xu hướng trông giống hệt thông tin xác thực. Tuy nhiên, có một số manh mối cho phép xác định chúng.

Sau đây là một số câu hỏi bạn có thể tự hỏi để đánh giá chất lượng và mức độ phù hợp của thông tin:

• Tác giả là ai? Bài viết có đúng là của tác giả không? Kiểm tra sự tồn tại thực sự của tác giả, tính hợp pháp của tác giả và các tác phẩm khác của tác giả.
• Mục tiêu của tác giả là gì? Đó là việc báo cáo sự thật hay bày tỏ ý kiến?
• Bản chất của trang web này là gì? Trang web tin tức, trang web giải trí, trang web nhại lại... nếu thông tin này được tìm thấy trên một trang web có mục đích tạo ra trò lừa bịp (như Gorafi), thì thông tin đó sẽ là sai. URL cũng có thể là một chỉ báo: .gov (Tên miền, viết tắt của "government" (chính phủ) và thường được sử dụng cho các trang web của các cơ quan chính phủ federal, tiểu bang và địa phương như ở Hoa Kỳ. Thường xuất hiện, sau đuôi một địa chỉ miền) cho phép bạn xác định một trang web chính thức (tuy nhiên, hãy cẩn thận với "bạn bè giả", một chữ cái đảo ngược trong URL có thể tiết lộ một trang web giả). Chú ý: URL (Uniform Resource Locator) là một định dạng chuẩn được sử dụng để định vị và truy cập đến các tài nguyên trên Internet. Nó là một địa chỉ duy nhất chỉ đến một tài nguyên cụ thể, chẳng hạn như một trang web, hình ảnh, video, tệp tin, hoặc tài liệu.
• Trang web trông như thế nào? Giao diện, ngôn ngữ, loại quảng cáo... cách trình bày của một trang web đôi khi tiết lộ độ tin cậy của thông tin tìm thấy trên đó.
• Thông tin này đến từ đâu? Các nguồn thông tin giúp xác định tính xác thực của thông tin. Việc vượt qua chúng là điều cần thiết.
• Ngày xuất bản là ngày nào? Điều quan trọng là phải biết thời điểm các sự kiện được báo cáo xảy ra. Thông tin trích dẫn không đúng ngữ cảnh có thể gây hiểu lầm cho người đọc.
• Có bất kỳ sự mâu thuẫn nào trong thông tin không? Chi tiết không khớp, hình ảnh không khớp với chú thích hoặc bình luận không liên quan, có thể gây nghi ngờ.

Cuối cùng, bạn có thể tham khảo chéo các nguồn và kiểm tra xem thông tin đó có được đưa vào báo chí hoặc các trang web có thẩm quyền hay không. (Tham khảo chéo : cho phép bạn nối kết đến các phần khác của cùng một tài liệu. Tham khảo chéo sẽ xuất hiện dưới dạng một nối kết vốn đưa người đọc đến mục được tham khảo).

phailamgi_Mùa Chay cẩn thân với Fake News -Tin giả_2.jpg

Phải làm gì nếu con bạn kể với bạn về tin tức giả mạo?

Con bạn có thể tự nhiên nêu ra chủ đề về tin tức giả mạo hoặc cung cấp cho bạn thông tin mà chúng cho là đáng tin cậy nhưng thực chất đó là tin giả. Sau đây là một số giải pháp kèm theo:

• Giải thích hiện tượng này để giúp con bạn cảnh giác. Internet là nguồn thông tin tuyệt vời…nhưng không phải tất cả đều đúng!
• Cùng nhau phân tích một tin tức giả để con bạn có thể tìm kết luận đúng - sai.
• Hướng dẫn con bạn đến những trang web an toàn và đáng tin cậy.
• Khuyến khích con bạn từ từ nhận xét - kết luận bằng cách tư duy phản biện.
• Nói chuyện và giao tiếp! Đối mặt với các ý tưởng và thảo luận về các sự kiện hiện tại là cách tốt nhất để ngăn chặn tin tức giả mạo trong gia đình!

LẦN NỮA, BẠN VÀO MỤC CÁC CÂU HỎI NÓI TRÊN: SẼ NHẬN ĐƯỢC LỜI KHUYÊN HỮU ÍCH CỦA CÁC NHÀ CHUYÊN MÔN.

Ảnh trong bài: Canva

Phải làm gì?

Docat 43: Truyền thông trên Internet như thế nào là lý tưởng?

Vì Kitô hữu được kỳ vọng chinh phục "đại lục kỹ thuật số" và làm bừng lên ánh sáng Tin Mừng, nên cách họ truyền đạt phải khác với các cách tiếp cận thông thường. Các Kitô hữu gửi lên những thông điệp và vận dụng trang blog để đề cập đến các chủ đề Kitô giáo sẽ thật có ý nghĩa. Nhưng nếu họ loại trừ người khác, nếu họ vu khống, coi thường, và lên án những người khác, nếu họ gây ra chia rẽ hoặc ủng hộ điều đó, thì họ đang làm ngược lại những gì Đức Giáo Hoàng Phanxicô kêu gọi trong tông huấn Evangelii Gaudium: "Niềm vui của Tin Mừng cho tất cả mọi người: không ai có thể bị loại trừ." Các Kitô hữu góp mặt trên các phương tiện truyền thông xã hội cũng phải áp dụng điều này: "Hội Thánh hôm nay thấy tuyệt đối phải ra đi rao giảng Tin Mừng cho mọi người, mọi nơi, mọi dịp, không do dự, không miễn cưỡng hay sợ hãi."(EG 23).