Ngày 4 tháng 3 năm 2025, chính quyền Mỹ dự kiến áp đặt thuế quan đối với hàng nhập khẩu từ Canada và Mexico. Đây không phải lần đầu tiên Mỹ sử dụng thuế quan như một công cụ bảo vệ lợi ích quốc gia. Năm 2018, chính quyền Mỹ khi đó được đứng đầu bởi Tổng Thống Donal Trump đã áp thuế lên thép và nhôm nhập khẩu với lý do an ninh quốc gia. Lần này, các mối lo ngại xoay quanh việc kiểm soát dòng người nhập cư bất hợp pháp và các chất ma túy trái phép—đặc biệt là fentanyl—chảy vào Hoa Kỳ.
Ảnh: AP
Stephen Pitts, S.J., nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Đại học Minnesota, đã chia sẻ với tạp chí America quan điểm về việc chính sách thuế quan của chính quyền Trump phù hợp hay mâu thuẫn với giáo huấn xã hội Công giáo. Ông nhận định việc “tận dụng vị thế kinh tế” thông qua thuế quan có thể bảo vệ lợi ích quốc gia, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Theo Cha Pitts, chính sách này phản ánh nỗ lực đáp ứng mối lo ngại của những người Mỹ chịu ảnh hưởng từ Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (Nafta) và cú sốc thương mại từ việc Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Những sự kiện này đã gây ra làn sóng mất việc làm lớn tại Mỹ, đặc biệt trong ngành sản xuất.
Tuy nhiên, thuế quan không phải giải pháp hoàn hảo. Chúng làm tăng giá hàng hóa và chi phí sản xuất trong nước, gây ảnh hưởng đến người tiêu dùng và các ngành công nghiệp phụ thuộc vào chuỗi cung ứng xuyên biên giới, như ngành ô tô Mỹ - Canada - Mexico.
Dưới góc độ giáo huấn xã hội Công giáo, việc áp thuế lên các nước đang phát triển khó có thể coi là hành động tôn trọng phẩm giá con người. Thông điệp “Populorum Progressio” của Đức Giáo Hoàng Phaolô VI nhấn mạnh sự cần thiết của các quan hệ thương mại công bằng. Đức Giáo Hoàng Bênêđictô XVI trong “Caritas in Veritate” cũng cảnh báo rằng thuế quan cao từ các nước giàu làm cản trở sự phát triển của các quốc gia nghèo.
Ảnh: GETTY IMAGES
Hỗ trợ các nước đang phát triển tiếp cận thị trường toàn cầu là cách hiệu quả để thúc đẩy kinh tế địa phương và giảm nhu cầu di cư. Như Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum từng phát biểu: “Nếu chỉ một phần nhỏ ngân sách chiến tranh của Mỹ được dùng để xây dựng hòa bình và phát triển, các nguyên nhân gốc rễ của di cư sẽ được giải quyết.”
Giáo huấn xã hội Công giáo nhấn mạnh trách nhiệm của Mỹ trong việc giúp cải thiện điều kiện kinh tế - xã hội ở các nước Trung và Nam Mỹ. Điều này góp phần vào thiện ích chung, không chỉ ở nơi xuất phát mà còn trên hành trình và điểm đến.
Mặc dù không đưa ra chính sách cụ thể, giáo huấn xã hội Công giáo định hướng xây dựng một thị trường công bằng, chú trọng phát triển bền vững và trao quyền. Người dân có thể ủng hộ nguyên tắc này qua việc chọn mua hàng công bằng, hỗ trợ doanh nghiệp địa phương và tham gia các sáng kiến cộng đồng.