Năm Sự Vui dưới góc nhìn nghệ thuật

[unmove]

Nghệ thuật thánh là một trong vô số kho tàng của di sản Công giáo. Dù ở nền văn hóa hay thời kỳ lịch sử nào, con người luôn bị thôi thúc thể hiện bản thân qua nghệ thuật, cả trừu tượng lẫn tượng hình. Vẻ đẹp trong nghệ thuật nói lên những điều không thể diễn tả bằng lời. Đặc biệt, khi suy ngẫm về những mầu nhiệm trong chuỗi Mân Côi, mỗi người có cách tiếp cận riêng, nhưng nghệ thuật luôn đóng vai trò như một cửa sổ mở ra để tâm trí ta chìm đắm trong suy niệm.​

Dưới đây là năm tác phẩm nghệ thuật mô tả lại Năm sự vui được nhắc đến trong kinh Mân Côi.​

---

1. Thiên thần truyền tin cho Đức Bà chịu thai.​

Fra Angelico, Bích họa ở San Marco, Florence: Truyền tin, khoảng 1437-1446
​

Bức bích họa thời kỳ Phục Hưng tại tu viện San Marco ở Florence của Fra Angelico. Tác phẩm này mang đến sự tinh tế và nhẹ nhàng trong cảnh Đức Mẹ lắng nghe lời thiên thần. Cảnh này là một hình ảnh biểu tượng của sự vâng lời hoàn toàn theo ý Chúa của Đức Maria: “Vâng, tôi đây là nữ tỳ của Chúa, xin Chúa cứ làm cho tôi như lời sứ thần nói.” (Luca 1,38)
​

2. Đức Đà đi viếng Bà Thánh Elizabeth​

Jerónimo Ezquerra, The Visitation, khoảng năm 1737​

Bức tranh về cuộc Thăm Viếng thú vị bởi sự xuất hiện của Thánh Giuse, một chi tiết hiếm thấy trong những hình ảnh về sự kiện này. Sự hiện diện của Thánh Giuse mang lại thêm một lớp ý nghĩa về sự tham gia của nam giới trong sự bảo vệ thiêng liêng. Bức tranh này khắc họa cuộc gặp gỡ đẹp đẽ giữa hai người phụ nữ, hai bà mẹ: Đức Maria và bà Elizabeth, cả hai đều đang mang trong mình những đứa con vô cùng quan trọng.

Đức Maria, sau khi nhận được tin từ thiên thần Gabriel, không chỉ chấp nhận mà còn hành động. Bà nhanh chóng đi thăm người chị họ Elizabeth, người đang mang thai Gioan Tẩy Giả. Đây là một biểu tượng tuyệt đẹp về sự phục vụ. Đức Maria, người đã hoàn toàn đón nhận Tin Mừng, trở thành người đầu tiên mang Tin Mừng đến cho người khác. Dù Chúa Giêsu lúc này vẫn còn ẩn giấu trong cung lòng Đức Mẹ, nhưng tình yêu của Ngài đã thúc đẩy Mẹ đi ra để phục vụ, giống như lời Thánh Phaolô: “Tình yêu của Đức Kitô thúc bách chúng ta.”
​

3. Đức Bà sinh Đức Chúa Giêsu trong hang đá​

Gerard van Honthorst, Sự thờ lạy của các mục đồng, 1622, Bảo tàng Wallraf-Richartz, Cologne​

Ánh sáng và bóng tối trong bức tranh về cảnh Giáng Sinh này thể hiện một cách tinh tế về ánh sáng của Đấng Cứu Thế – “Ánh Sáng của Thế Gian”. Các mục đồng xuất hiện bên trái bức tranh, được nhắc đến trong Tin Mừng theo Thánh Luca, đã vội vã đến Belem sau khi nghe tin từ thiên thần.

Câu chuyện Giáng Sinh có lẽ đã trở nên quá quen thuộc với nhiều người. Tuy nhiên, điều quan trọng là đừng để sự quen thuộc làm lu mờ sự kỳ diệu của khoảnh khắc này. Hãy suy nghĩ về điều này: Thiên Chúa, sau hàng nghìn năm từ lúc Sáng Thế, đã nhập thể và trở thành một đứa bé, để con người có thể nhìn thấy, chạm vào, và ngửi thấy Ngài.
​

4. Đức Bà dâng Đức Chúa Giêsu trong đền Thánh​

Rembrandt, Simeon và Anna Nhận ra Chúa Giêsu, k. 1627, Kunsthalle, Hamburg​

Khung cảnh Chúa Giêsu được dâng trong đền thờ thật khiêm nhường và thánh thiêng. Mẹ Maria và Thánh Giuse, như bao gia đình Do Thái khác, làm tròn bổn phận dâng con đầu lòng lên Thiên Chúa. Tuy nhiên, họ hiểu rằng có điều gì đó lớn lao hơn đang xảy ra.

Simeon, người già được Thiên Chúa hứa cho nhìn thấy Đấng Cứu Thế trước khi ông qua đời, đã nhận ra Chúa Giêsu là Đấng Mêsia. Trong khoảnh khắc này, Simeon cầm lấy Hài Nhi Giêsu và thốt lên những lời đầy cảm xúc: “Giờ đây, lạy Chúa, xin để tôi tớ Chúa được an bình ra đi.”

Bức tranh đã thể hiện sự bùng nổ cảm xúc của Simeon khi ông nhận Hài Nhi trong tay. Hình ảnh này gợi lên cảm giác về sự vĩ đại nhưng cũng rất đời thường của Chúa Giêsu. Một đứa trẻ với trọng lượng và hình dáng như bao đứa trẻ khác, nhưng lại chính là Đấng Cứu Thế của nhân loại.​

​

5. Đức Bà tìm được Đức Chúa Giêsu trong Đền thánh​

Giovanni Paolo Panini, Chúa Kitô giữa các giáo sĩ, 1742, Bảo tàng Quốc gia ở Warsaw​

Cảnh Chúa Giêsu, khi mới 12 tuổi, ngồi trong đền thờ giữa các bậc thầy Do Thái là một trong những hình ảnh mạnh mẽ về sự khôn ngoan và sự bình tĩnh của Ngài. Trong khi đó, Mẹ Maria và Thánh Giuse đã phải trải qua ba ngày lo lắng và hoảng sợ khi mất dấu con. Bức tranh khắc họa sự hoảng loạn của cha mẹ Ngài, trong khi Chúa Giêsu, dù chỉ là một đứa trẻ, lại mang một sự điềm tĩnh không gì lay chuyển được.

Khi họ tìm thấy Ngài, Mẹ Maria đã hỏi Ngài với tất cả tình yêu và sự lo lắng của một người mẹ: “Sao con lại làm như vậy với cha mẹ?” Chúa Giêsu đáp lại một cách mơ hồ: “Cha mẹ không biết con phải ở nhà Cha con sao?”

Những tác phẩm nghệ thuật này, dù thuộc các thời kỳ và phong cách khác nhau, đều giúp chúng ta suy ngẫm về Năm Sự Vui của chuỗi Mân Côi. Qua chúng, ta không chỉ cảm nhận được vẻ đẹp của nghệ thuật, mà còn có thể đi sâu hơn vào đức tin và lòng kính trọng đối với các mầu nhiệm trong cuộc đời Chúa Giêsu và Đức Mẹ.​