Thư gửi em, "tôi là bởi chúng ta là"

Little-pencil · 30/1/24

Em thương mến,

một câu hỏi tưởng như dễ dàng trả lời: EM LÀ AI?
Em có thể cho tôi một cái tên kèm theo ngày tháng năm sinh như Lơ Thị Ngơ, NS: 13/03/198X.
Nhưng liệu em chỉ là cái tên đó thôi hay sao?

Không, rõ ràng để nói về em thì nhiều lắm: tính cách, sở thích, gia đình, bạn bè, quá khứ em lớn lên, ảnh hưởng của em tới những người xung quanh, gia đình, niềm tin của em, lẽ sống hay lí tưởng, rồi cả những khả năng, một tương lai có thể mở ra, v.v... em thấy đó em là cả 1 tiểu vũ trụ trong tương quan rất rộng lớn với thế giới xung quanh.

Ảnh: mpeti.co.za

Hôm nay tôi mời em cùng nhìn vào một tư tưởng của triết lý của Châu Phi về ý thức về mình trong tương quan với tha nhân:

TÔI LÀ BỞI VÌ CHÚNG TA LÀ ( I am because we are – The African Philosophy of Ubuntu). Đây là một triết lý rất thú vị bởi vì cái tôi cá nhân được nên ý nghĩa trong một cộng đồng, tập thể, nhân loại.

Đã có một luồng tư tưởng bên phương Tây của Rene Descartes cho rằng: Tôi suy tư nên tôi hiện hữu ( I think, therefore I am) đặt nền tảng cho việc ý thức về chính mình và tập trung về cá thể. Có lẽ đây cũng là khởi đầu cho tư tưởng cá nhân chủ nghĩa (Individualism), rồi theo thời gian sự phát triển tập trung vào cá nhân thái quá, làm giảm đi xã hội tính của các mối quan hệ và ý thức tập thể, cộng đồng.

Trở lại với suy nghĩ về Ubuntu: Cái tôi, chính mình chỉ có thể tồn tại khi đặt trong tương quan với người khác, cộng đồng và nhân loại. Từ đây, sự gắn kết của cộng đồng thì nên được đặt ưu tiên hơn so với những quan điểm cá nhân hay chia rẽ bên trong.

Ảnh: Flickr

Tuy nhiên, Ubuntu không được hiểu là lấy cái chung để áp bức hay đè bẹp cá thể. Nhưng nó không loại trừ việc: bàn thảo, tranh luận, căng thẳng hay bất đồng. Nhưng một khi vấn đề được bàn luận ưu điểm, khuyết điểm cho tập thể cộng đồng, thì đó là lúc để chấp nhận cái mới, sự phát triển và chúng ta cần chung tay, chung sức xây dựng. Đây có lẽ cũng là triết lý của người Hy Lạp với hội đồng thượng viện cùng bàn luận để đưa ra đường lối lãnh đạo tối ưu. Tranh biện để đưa ra giải pháp chứ không phải bàn lùi hay phá đám.

Đây là tặng phẩm, là tính ưu việt của nhân loại so với thiên nhiên. Tôi là bởi vì chúng ta là. Tôi nhận diện mình là một phần của cộng đồng, tôi nhận ra trách nhiệm và sứ mệnh của mình trong việc xây dựng, bảo tồn và cùng chung tay chữa lành những vết thương cho nhau.

Tôi là bởi vì chúng ta là.

Tôi muốn thêm cho tư tưởng này một ý để em cùng suy tư:

TÔI LÀ BỞI VÌ CHÚNG TA LÀ VÀ THIÊN CHÚA LÀ.

Yeuthuong,

Happypencil

Phải làm gì?

Thông Điệp Rerum Novarum 37: Con Người Cần Đến Cộng Đồng

Ý thức về tình trạng yếu kém của chính mình đã thúc giục con người yêu cầu trợ giúp từ bên ngoài… Sự thôi thúc tự nhiên này liên kết con người trong xã hội dân sự lại với nhau; tương tự như thế, tình trạng này cũng khiến họ cùng nhau tham gia vào các hiệp hội, thật ra nhỏ hơn và không phải là các xã hội độc lập, nhưng là các xã hội thực sự