Thực hành nguyên tắc nhân vị nơi giáo xứ

[con sóng nhỏ]

Khi bước vào một giáo xứ, điều đầu tiên người ta cảm nhận không phải là sự hoành tráng của nhà thờ hay độ chỉnh chu của các sinh hoạt phụng vụ, mà là cách con người được đối xử với nhau như những “người” thật sự – chứ không phải như “công cụ phục vụ” hay “số lượng thành viên”. Đây chính là điểm khởi đầu để nói về nguyên tắc nhân vị – một nguyên tắc nền tảng của học thuyết xã hội Công giáo và cũng là cốt lõi trong đời sống mục vụ.​

---

Ảnh: Fb Cho Nguoi Ngheo​

​

Nhân vị không phải là “cá nhân”​

Docat số 47 dạy rằng: con người là ngôi vị, nghĩa là một “ai đó” có giá trị độc nhất, được tạo dựng theo hình ảnh Thiên Chúa, có khả năng suy nghĩ, tự do chọn lựa và sống trong tương quan. Giáo Hội không nhìn con người như một “đơn vị công cụ” để hoàn thành nhiệm vụ, mà như một mầu nhiệm sống động, luôn cần được tôn trọng, lắng nghe và yêu thương.

Ở cấp độ giáo xứ, thực hành nguyên tắc nhân vị có nghĩa là: mọi người – từ trẻ em đến người già, từ người đạo gốc đến người mới theo đạo – đều có chỗ đứng, đều xứng đáng được đón nhận với phẩm giá trọn vẹn.​

Một giáo xứ sống theo nguyên tắc nhân vị sẽ thế nào?​

• Không xem giáo dân như “người làm việc” mà là “người được phục vụ và được mời gọi phục vụ”
  Người đến xin rửa tội cho con không phải là người “làm phiền cha sở”, mà là một người cha, người mẹ đang tìm kiếm đức tin cho con. Người lớn tuổi không chỉ là “người cao niên” cần trợ giúp, mà là kho tàng kinh nghiệm và đức tin sống động.​
• Không “phân loại người” theo năng lực hay vị trí xã hội
  Người giàu hay người nghèo, người có học hay người ít chữ, người nói nhiều hay người ít nói – đều được tiếp cận bình đẳng, và không ai bị đánh giá (loại trừ) dựa trên mức độ “đóng góp” cho giáo xứ.​
• Không dùng việc đạo để làm công cụ ép buộc
  Người đến nhà thờ không bị buộc phải tham gia hội đoàn mới được cử hành bí tích; người tham dự lớp giáo lý không bị ép buộc theo kiểu “thi không đậu thì khỏi được xưng tội”. Thay vào đó, họ được mời gọi, nâng đỡ, và hướng dẫn như một hành trình sống đức tin tự do.​

Ảnh: Fb Cho Nguoi Ngheo​

Từ lý thuyết đến thực hành: vài gợi ý cụ thể​

• Lắng nghe thật sự: Trong mỗi cuộc gặp – dù là nơi tòa giải tội, bàn tiếp tân hay buổi họp hội đồng – hãy lắng nghe người kia như một người có câu chuyện, chứ không chỉ là người cần xử lý một “việc đạo”.​
• Tránh “hành chính hóa” đời sống đức tin: Hãy nhìn con người trước khi nhìn vào hồ sơ. Một tờ giấy chưa đủ để nói hết hoàn cảnh của một linh hồn.​
• Giáo dục để mọi người biết giá trị của chính mình: Dạy giáo lý không chỉ để truyền kiến thức, mà còn để giúp người trẻ biết mình là ai trước mặt Chúa – và từ đó, sống với lòng tự trọng và lòng biết ơn.​

Ảnh: Fb Cho Nguoi Ngheo​

Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II từng nói: “Con người là con đường của Giáo hội.”

Không có nguyên tắc nào quan trọng hơn việc đối xử với mỗi người như một “ngôi vị” được Thiên Chúa yêu thương cách duy nhất. Thực hành nguyên tắc nhân vị nơi giáo xứ không phải là việc gì to tát, mà bắt đầu từ chính ánh mắt, lời chào, cách tiếp cận đầy tôn trọng và kiên nhẫn.

Giáo xứ không chỉ là tổ chức – mà là cộng đoàn của những con người – những ngôi vị – đang cùng nhau bước đi trong hành trình trở nên giống Chúa hơn.​

---

Phải Làm Gì?

Docat 47: Khi chúng ta nói về con người, chúng ta muốn nói điều gì?
Với từ “ngôi vị”, chúng ta diễn tả sự thật rằng mỗi người có một phẩm giá bất khả xâm phạm. Con người được tạo dựng theo hình ảnh của Thiên Chúa (→ Imago Dei) (St 1,27). Vì thế con người là thụ tạo duy nhất thể hiện chính Đấng Tạo Hoá trong công trình tạo dựng, và là “sinh vật duy nhất trên trái đất mà Thiên Chúa muốn có mặt, vì lợi ích riêng của chính họ” (GS 24). Vì là một ngôi vị do Thiên Chúa tạo dựng, nên mỗi người không phải là một thứ gì đó, mà là một ai đó, và do đó có giá trị độc nhất. Vì là một ngôi vị nên con người có khả năng nhận biết bản thân và suy ngẫm về chính mình, đưa ra những quyết định tự do, và bước vào mối tương quan với những người khác. Người này cũng được kêu gọi đáp lời Thiên Chúa trong đức tin. Do đó, sự thật con người được tạo dựng theo hình ảnh và giống với Thiên Chúa, có nghĩa là con người luôn có mối liên hệ với Thiên Chúa, và chỉ trong Chúa người đó mới có thể phát triển trọn vẹn tiềm năng làm người của mình.​