Được mệnh danh là kinh nguyện của Giáo Hội, Sách Thánh Vịnh trước hết là kinh nguyện của Israel và cũng là kinh nguyện duy nhất của Chúa Giêsu. Cuốn sách về chủ đề này trong Năm Thánh được viết bởi Đức Hồng Y Gianfranco Ravasi. Ngài tiếp nối truyền thống lâu đời của những bậc hiền triết đã khám phá ra kho tàng vô tận của kinh nguyện Israel, không chỉ cho chính mình mà còn cho muôn thế hệ.
Ảnh: Canva
Chỉ cần một lần tìm kiếm trên Amazon, bạn sẽ thấy vô số kết quả – từ những suy tư cá nhân đến các công trình học thuật uyên thâm, kéo dài hơn 2.000 năm lịch sử.
Sách Thánh Vịnh, nếu tôi nhớ không lầm, là sách dài thứ ba trong Cựu Ước, chỉ sau Sách Sáng Thế và Sách Giêrêmia. Nếu tính mỗi Thánh Vịnh là một chương, đây là sách có nhiều chương nhất với tổng cộng 150 chương. Thánh Vịnh dài nhất là 119 (118), ngắn nhất là 117 (116), và có lẽ được biết đến nhiều nhất là Thánh Vịnh 23 (22). Việc có hai con số là do cách đánh số khác nhau giữa các bản dịch Kinh Thánh.
Đọc hết toàn bộ Sách Thánh Vịnh là một hành trình cầu nguyện tuyệt vời. Nếu mỗi ngày bạn đọc và suy niệm một chương, hành trình này sẽ kéo dài khoảng năm tháng – một cơ hội tuyệt hảo để học cách cầu nguyện hoặc để làm phong phú thêm đời sống thiêng liêng. Bạn cũng sẽ ngạc nhiên trước những điều mà tác giả Thánh Vịnh dâng lên Thiên Chúa. Và bạn sẽ nhận ra rằng, vì cầu nguyện là một cuộc đối thoại đích thực với Thiên Chúa – nghĩa là không chỉ nói mà còn lắng nghe – bạn có thể dâng lên Ngài bất cứ điều gì trong lòng mình.
Như tất cả các bản văn Thánh Kinh, chúng ta tuyên xưng rằng Thiên Chúa nói với chúng ta qua những lời lẽ của con người. Và có lẽ không sách nào minh chứng điều này rõ ràng hơn Thánh Vịnh. Thiên Chúa đã linh hứng cho các tác giả thánh viết nên những lời nguyện này, để qua đó, chính chúng ta có thể dâng lời nguyện lên Ngài. Trong những lời kinh ấy, chúng ta nghe thấy tâm hồn con người trút cạn nỗi buồn đau, hân hoan ca ngợi chiến thắng, tự hào về những chiến công vĩ đại hoặc than khóc về những thất bại ê chề.
Sách Thánh Vịnh cũng tràn đầy những lời tạ ơn, và đôi khi, đó không phải là những điều mà ta thường nghĩ là phù hợp để cảm tạ Thiên Chúa.
Từ "ngợi khen" xuất hiện nhiều lần trong Thánh Vịnh, không chỉ để diễn tả sự tôn vinh Thiên Chúa mà còn gắn liền với mọi cung bậc cảm xúc của con người: lo sợ, thành công, hối hận, hy vọng... Và Thiên Chúa vẫn đáng được ca ngợi trong tất cả những điều đó.
Thánh Vịnh đầu tiên, như Đức Hồng Y Ravasi nhận xét, là một lời mở đầu cho toàn bộ sách. Điều đặc biệt là trong tiếng Do Thái, từ đầu tiên của Thánh Vịnh này bắt đầu bằng chữ cái đầu tiên của bảng chữ cái Do Thái, và từ cuối cùng của nó lại bắt đầu bằng chữ cái cuối cùng. Cả bài Thánh Vịnh chứa đựng những gợi ý về nội dung của cả sách.
Khoảng một phần ba chặng đường, ta gặp Thánh Vịnh 51 (50), một lời kinh sám hối sâu sắc, nơi tác giả thừa nhận sự lệ thuộc hoàn toàn vào lòng thương xót của Thiên Chúa. Đây không chỉ là lời thú tội mà còn là một lời tuyên xưng mãnh liệt về lòng nhân từ vô biên của Thiên Chúa trước sự yếu hèn của con người – ngay cả khi chúng ta cảm thấy mình là kẻ tội lỗi lớn nhất, không thể tha thứ.
Thánh Vịnh 84 (83) lại vang lên như một bài ca của những người hành hương. Dân Israel dường như luôn trong hành trình – có khi là theo tiếng gọi của Thiên Chúa, có khi là do bị lưu đày bởi kẻ thù. Bài Thánh Vịnh này phản chiếu niềm hy vọng không ngừng của dân Chúa, hướng về Đất Hứa – không chỉ là miền đất tạm thời, mà còn là quê hương vĩnh cửu do chính Thiên Chúa dọn sẵn.
Một tác giả Thánh Vịnh đã thay mặt cho muôn vật cất tiếng ca tụng Thiên Chúa trong Thánh Vịnh 104 (103). Ở đây, toàn thể tạo vật – từ núi non, sông biển, đến muôn loài sinh linh – đều được ban cho một tiếng nói để cùng hòa chung bản hòa ca chúc tụng Đấng Tạo Hóa.
Nếu bạn muốn học thuộc lòng một Thánh Vịnh, thì Thánh Vịnh 117 (116) là lựa chọn hoàn hảo:
"Hỡi muôn dân, hãy ngợi khen Chúa,
hỡi muôn nước, hãy chúc tụng Người!
Vì tình thương Chúa dành cho ta thật vững bền,
và lòng trung tín của Người tồn tại muôn đời."
Như vậy, bạn có thể tự hào nói rằng mình đã thuộc lòng một chương Kinh Thánh!
Để hiểu được tầm quan trọng của Luật Chúa – giao ước giữa Ngài và dân Israel – hãy nhìn vào Thánh Vịnh 119 (118). Bài Thánh Vịnh này không chỉ đặc biệt vì độ dài, mà còn bởi kết cấu tài tình của tác giả. Nó gồm 22 khổ thơ, mỗi khổ bắt đầu bằng một chữ cái trong bảng chữ cái Do Thái, theo thứ tự từ đầu đến cuối – như thể từ A đến Z. Đáng kinh ngạc hơn, trong mỗi khổ, các câu thơ cũng tuân theo trật tự này. Và trong từng khổ thơ, một trong tám từ đồng nghĩa với "Luật" của Israel đều được nhắc đến.
Chúng ta, những người hành hương trong Năm Thánh này, có chung một kinh nguyện tuyệt vời – Sách Thánh Vịnh.
- Bởi Cha Robert M. O'Grady (đây là loạt bài gồm 7 phần)