Hiệp hành và tiến trình lựa chọn Giám Mục

[Lawrence Ngô Duy Nhân]

Dù Đức Phanxicô đã loại ra khỏi nghị trình, việc bổ nhiệm giám mục vẫn được thảo luận riêng tư giữa các thành viên thượng hội đồng. Đức Thánh Cha loại bỏ vấn đề này và một số lĩnh vực khác vì Ngài muốn thượng hội đồng tập trung vào hiệp hành mà không bị sao nhãng vì những lĩnh vực phức tạp và gây tranh cãi khác.​

---

Ảnh: ncronline.org​

Thượng hội đồng về hiệp hành đang gặp nhau tại Rome, với các giám mục và giáo dân để thảo luận cách thức để giáo hội trở nên minh bạch, chịu trách nhiệm hơn và ít giáo sĩ trị hơn. Hội đồng tìm cách cổ võ tôn trọng lắng nghe trong giáo hội để những người Công Giáo có thể cùng nhau phân định Chúa Thánh Thần dẫn dắt giáo hội về đâu.

Tuy vậy, các đoàn đại biểu hiểu rằng trừ phi các giám mục ở địa phận mình ủng hộ, hiệp hành sẽ chẳng đi tới đâu. Có quá nhiều giám mục xem hiệp hành là một mối nguy đến năng quyền của mình hay đơn giản chỉ là một thứ vô công ích. Sự minh bạch, lắng nghe và dự phần trách nhiệm hiệp hành đòi hỏi quả thật quá tốn thời gian và không cho phép các giám mục tự tung tự tác.

Việc lựa chọn các giám mục từ xưa đến nay là một vấn đề có quá nhiều tranh cãi (tương tự như ở Việt nam ngày nay.) Chẳng có cách thức nào hoàn hảo. Mỗi tiến trình đều có mặt tích cực và tiêu cực.

Đức Phanxicô muốn tìm kiếm những giám mục với tinh thần mục tử, đặc biệt những ai gần gũi với người nghèo. Ngài không ngại thảo luận và tranh cãi trong giáo hội (trái lại ngài còn khuyến khích ‘không có vùng cấm.’)

Ảnh: ncronline.org​

Tiến trình lựa chọn hiện nay tùy thuộc rất nhiều vào sứ thần tòa thánh ở các nước sở tại. Thường sứ thần sẽ đưa ra ba ứng cử viên cho một giáo phận trống ngôi cho Thánh Bộ các Giám Mục cùng với những bản báo cáo về giáo phận cũng như ‘sơ yếu lý lịch’ của từng ứng viên. Sau đó ngài xếp hạng từ trên xuống một, hai và ba.

Vị sứ thần có thể tham khảo với ai cũng được trong sự bảo mật, ngài gửi các câu hỏi để thu thập thông tin về các ứng viên. Sau đó Thánh Bộ Giám Mục khuyến nghị và trình lên vị đứng đầu Thánh Bộ, đưa lên Đức Phanxicô, rồi Ngài có thể chọn một trong ba hay nói với vị đứng đầu thánh bộ làm lại danh sách khác.

Trong hệ thống này không cho phép công khai thảo luận các ứng viên, điều đó nảy sinh khó khăn khi giáo dân không có tiếng nói. Các ‘xếp’ ở trên nghi ngại việc công khai danh tính có thể dẫn đến việc vận động hành lang hay gây chia rẽ, nhưng đẩy giáo dân ra ngoài lề là một minh chứng cho thứ giáo sĩ trị và đi ngược lại với tinh thần hiệp hành.

Hiệp hành yêu cầu minh bạch và tham vấn với giáo dân nhiều hơn về tiến trình bổ nhiệm giám mục. Giáo hội Công Giáo có thể học hỏi từ các nhánh Kitô giáo khác, nếu như các nhánh khác đã thành công trong việc lựa chọn lãnh đạo cách công khai hơn, chúng ta lại không thể sao?

Ảnh: Vatican Media​

Dù có nhiều nơi trên thế giới (như Trung Hoa - [Việt Nam]) việc tham gia của giáo dân và tu sĩ có thể bị thao túng cho những mục đích chính trị, có những nơi khác giáo hội có thể thoải mái thử nghiệm những phương pháp mới.

Vì chẳng có hệ thống nào hoàn hảo, chúng ta cần tìm những tiến trình có kiểm tra và quân bình giống như hệ thống ngày xưa khi Đức Leo I đưa ra bao gồm tu sĩ, giáo dân và giám mục đoàn dưới sự lãnh đạo của Giáo Hoàng. Chúng ta có đủ độ chín muồi trong thần khí để có thể thực hành việc chọn lựa theo cách trên hay không là điều hy vọng có thể diễn ra trong tương lai.

Hiệp hành đã cho chúng ta thấy nếu chúng ta lắng nghe nhau trong tinh thần tôn trọng và trong cầu nguyện, chúng ta có khả năng nhìn thấy nhiều hơn Chúa Thánh Thần sẽ hướng dẫn hội thánh về đâu. Hiệp hành cũng có thể giúp chúng ta ‘thấy được’ ai sẽ là người giám mục lãnh đạo giỏi nhất theo khuynh hướng hiệp hành.
​

Thomas Reese, linh mục Dòng Tên, cựu tổng biên tập tạp chí Dòng Tên Hoa Kỳ​

---

• Các bạn có thể tham khảo bản gốc ở dưới, có nhiều chi tiết rõ ràng hơn
• Các đại biểu thượng hội đồng quan ngại về tiến trình lựa chọn giám mục: https://www.ncronline.org/opinion/g...n-process-still-concern-among-synod-delegates​