Đi tìm chân lý
- Tham gia
- 25/1/24
- Bài viết
- 843
- Chủ đề Author
- #1
Là một trong những gương mặt có mặt đều đặn trong danh sách papabili (những vị Hồng y có khả năng được bầu làm Giáo hoàng), Đức Hồng y Péter Erdő – Tổng Giám mục Esztergom-Budapest, Giáo chủ Công giáo Hungary – mang trong mình một câu chuyện đức tin được hun đúc qua những năm tháng khắc nghiệt nhất của thời cộng sản ở Đông Âu.
Đức Hồng y người Hungary Péter Erdő - Ảnh: thecatholicherald.com
Tuổi thơ sống đạo trong âm thầm
Sinh năm 1952 tại thủ đô Budapest, Erdő lớn lên giữa thời kỳ mà đức tin Công giáo chỉ được “khoan dung một cách miễn cưỡng” bởi chính quyền cộng sản Hungary. Dù bị theo dõi và hạn chế, gia đình ngài vẫn kiên vững trong đức tin: cầu nguyện tại nhà, tham dự Thánh lễ cùng nhau, và được chính cha mình dạy giáo lý.
Cha ngài là một luật gia, mẹ là giáo viên – cả hai đều không được phép hành nghề vì bị coi là “quá sùng đạo”. Họ thuộc một cộng đoàn gia đình Công giáo âm thầm, được hướng dẫn bởi cha Imre Mihalik – một linh mục bác học, bị cấm dạy học. Để hỗ trợ ngài, họ đã âm thầm gửi cậu con trai 7 tuổi đến học tiếng Pháp tại phòng trọ của vị linh mục. Erdő cũng học tiếng Nga, Latin, rồi sau đó là tiếng Đức, Anh, Tây Ban Nha và Ý – chuẩn bị cho một hành trình quốc tế mà khi ấy cậu bé còn chưa hình dung nổi.
Cha ngài là một luật gia, mẹ là giáo viên – cả hai đều không được phép hành nghề vì bị coi là “quá sùng đạo”. Họ thuộc một cộng đoàn gia đình Công giáo âm thầm, được hướng dẫn bởi cha Imre Mihalik – một linh mục bác học, bị cấm dạy học. Để hỗ trợ ngài, họ đã âm thầm gửi cậu con trai 7 tuổi đến học tiếng Pháp tại phòng trọ của vị linh mục. Erdő cũng học tiếng Nga, Latin, rồi sau đó là tiếng Đức, Anh, Tây Ban Nha và Ý – chuẩn bị cho một hành trình quốc tế mà khi ấy cậu bé còn chưa hình dung nổi.
Từ lớp học lạnh lẽo đến giảng đường Rôma
Erdő được truyền chức linh mục năm 1975 tại Budapest và được cử làm cha xứ tại thành phố Dorog. Một trong những nhiệm vụ đầu tiên là dạy giáo lý – nhưng không được tổ chức trong nhà xứ, mà chỉ được phép dạy tại phòng áo lễ lạnh giá, khói bếp phủ khắp mọi thứ.
Ngài kể lại một lần chỉ có ba em nhỏ đến lớp trong cơn mưa. Một viên chức chính quyền ghé qua kiểm tra, rồi lặng lẽ rút lui – có lẽ trong lòng thầm nghĩ: “Ông ta chẳng thể gây nguy hiểm gì cho trật tự công cộng.”
Sau đó, Erdő du học tại Rôma, lấy tiến sĩ thần học rồi tiến sĩ giáo luật tại Học viện Giáo hoàng Lateran. Trong suốt những năm 1980–1990, ngài giảng dạy tại các đại học giáo hoàng và ở Hungary, trở thành một chuyên gia tầm cỡ về giáo luật và thần học tại châu Âu.
Ngài kể lại một lần chỉ có ba em nhỏ đến lớp trong cơn mưa. Một viên chức chính quyền ghé qua kiểm tra, rồi lặng lẽ rút lui – có lẽ trong lòng thầm nghĩ: “Ông ta chẳng thể gây nguy hiểm gì cho trật tự công cộng.”
Sau đó, Erdő du học tại Rôma, lấy tiến sĩ thần học rồi tiến sĩ giáo luật tại Học viện Giáo hoàng Lateran. Trong suốt những năm 1980–1990, ngài giảng dạy tại các đại học giáo hoàng và ở Hungary, trở thành một chuyên gia tầm cỡ về giáo luật và thần học tại châu Âu.
Đức Hồng y Péter Erdő, chụp ảnh tại Nhà thờ Westminster ở London, Anh, năm 2016. © Mazur/cbcew.org.uk.
Một trí tuệ thần học vươn ra tầm châu lục
Năm 1999, ở tuổi 47, Erdő được phong Giám mục phụ tá giáo phận Székesfehérvár và được Đức Gioan Phaolô II truyền chức. Chỉ ba năm sau, ngài được bổ nhiệm làm Tổng Giám mục Esztergom-Budapest và được đội mũ Hồng y năm 2003 – trở thành một trong những Hồng y trẻ nhất thế giới thời điểm đó (51 tuổi).
Từ năm 2006 đến 2016, Erdő giữ chức Chủ tịch Hội đồng Giám mục châu Âu – giúp tăng tầm ảnh hưởng của ngài ra khỏi biên giới Hungary. Năm 2014–2015, ngài được Đức Giáo hoàng Phanxicô chọn làm Tổng tường trình viên (relator general) của Thượng Hội đồng Giám mục về Gia đình – một vai trò then chốt trong các cuộc tranh luận về việc rước lễ với người ly dị tái hôn. Bài phát biểu khai mạc của Erdő tại kỳ họp 2015 được xem là một sự bảo vệ dứt khoát lập trường truyền thống của Giáo hội, khiến ngài được nhìn nhận là một trong những đại diện tiêu biểu của lập trường bảo thủ.
Từ năm 2006 đến 2016, Erdő giữ chức Chủ tịch Hội đồng Giám mục châu Âu – giúp tăng tầm ảnh hưởng của ngài ra khỏi biên giới Hungary. Năm 2014–2015, ngài được Đức Giáo hoàng Phanxicô chọn làm Tổng tường trình viên (relator general) của Thượng Hội đồng Giám mục về Gia đình – một vai trò then chốt trong các cuộc tranh luận về việc rước lễ với người ly dị tái hôn. Bài phát biểu khai mạc của Erdő tại kỳ họp 2015 được xem là một sự bảo vệ dứt khoát lập trường truyền thống của Giáo hội, khiến ngài được nhìn nhận là một trong những đại diện tiêu biểu của lập trường bảo thủ.
Giữa thách thức chính trị và khủng hoảng đức tin
Hungary dưới thời Thủ tướng Viktor Orbán có nhiều thay đổi gây tranh cãi: sửa hiến pháp, thắt chặt truyền thông, siết chặt nhập cư. Chính quyền cũng viện trợ tài chính hào phóng cho Giáo hội, khiến một số người cho rằng đây là nỗ lực “mua sự im lặng” của Giáo hội – điều mà giới lãnh đạo Công giáo bác bỏ.
Hồng y Erdő giữ mối quan hệ phức tạp với chính phủ. Dù được cho là đã chỉ trích việc quốc hữu hóa các trung tâm thụ tinh ống nghiệm, ngài lại giữ thái độ dè dặt trong các vấn đề di dân – trái ngược với nhiều giám mục châu Âu khác.
Mặt khác, Công giáo Hungary đang đối mặt với khủng hoảng nhân sự và suy giảm số tín hữu. Điều tra dân số năm 2022 ghi nhận chỉ còn 2,6 triệu người Công giáo La Mã – giảm gần một nửa so với năm 2001. Erdő cho rằng đây là hậu quả kéo dài của thời cộng sản, khi nhiều thế hệ không được tự do sống và truyền đạt đức tin.
Hồng y Erdő giữ mối quan hệ phức tạp với chính phủ. Dù được cho là đã chỉ trích việc quốc hữu hóa các trung tâm thụ tinh ống nghiệm, ngài lại giữ thái độ dè dặt trong các vấn đề di dân – trái ngược với nhiều giám mục châu Âu khác.
Mặt khác, Công giáo Hungary đang đối mặt với khủng hoảng nhân sự và suy giảm số tín hữu. Điều tra dân số năm 2022 ghi nhận chỉ còn 2,6 triệu người Công giáo La Mã – giảm gần một nửa so với năm 2001. Erdő cho rằng đây là hậu quả kéo dài của thời cộng sản, khi nhiều thế hệ không được tự do sống và truyền đạt đức tin.
Đức tin: điều quan trọng nhất trong cuộc đời
Khi được hỏi về ơn gọi, Erdő trả lời bằng sự đơn sơ mà đầy xác tín:
“Nếu đức tin là điều quan trọng nhất trong cuộc sống, thì phục vụ đức tin nơi người khác, truyền đạt đức tin, giảng dạy đức tin, và đặc biệt là cử hành phụng vụ, chính là điều cao quý nhất mà một người có thể làm, và có ích nhất cho phần rỗi của tha nhân.”
“Đó là động lực chính tôi đã cảm nhận ngay từ khi còn là một cậu bé.”
“Nếu đức tin là điều quan trọng nhất trong cuộc sống, thì phục vụ đức tin nơi người khác, truyền đạt đức tin, giảng dạy đức tin, và đặc biệt là cử hành phụng vụ, chính là điều cao quý nhất mà một người có thể làm, và có ích nhất cho phần rỗi của tha nhân.”
“Đó là động lực chính tôi đã cảm nhận ngay từ khi còn là một cậu bé.”
Bài viết được biên tập theo nguồn: The Pillar Catholic – “Meet the Conclave: Cardinal Péter Erdő” (4/5/2025)
