Phải làm gì khi khôn ngoan trở thành kiêu ngạo?

[con sóng nhỏ]

Ơn khôn ngoan là một trong những ơn cao quý của Chúa Thánh Thần, giúp người tín hữu có thể nhìn nhận và đánh giá mọi sự từ quan điểm của Thiên Chúa, phân biệt đâu là điều tốt lành và cao quý nhất. Ơn này không chỉ là sự thông tuệ bề ngoài mà là một sự hiểu biết sâu sắc, giúp chúng ta nhận ra ý nghĩa thiêng liêng của cuộc sống và những giá trị đích thực theo ý Chúa. Tuy nhiên, khi con người trở nên quá tự tin vào sự khôn ngoan của mình, ơn này có thể bị biến dạng thành sự kiêu căng, khiến họ rơi vào cạm bẫy của tự cao tự đại.​

---

1. Khi khôn ngoan bị biến dạng thành kiêu ngạo

Khi một người bắt đầu cảm thấy vượt trội hơn người khác nhờ sự hiểu biết của mình, ơn khôn ngoan dần dần bị bóp méo và biến thành một công cụ để phục vụ cái tôi thay vì phục vụ Thiên Chúa. Lúc này, người đó không còn thấy khôn ngoan như một phương tiện để sống khiêm nhường và tôn vinh Chúa, mà thay vào đó, dùng nó để chứng tỏ bản thân và tỏ ra vượt trội so với người khác. Họ có xu hướng từ chối những lời góp ý, sửa dạy và không còn sẵn lòng học hỏi thêm để phát triển.

2. Ví dụ thực tế

Một ví dụ điển hình có thể thấy trong đời sống là trường hợp của một nhà thần học, người có sự hiểu biết sâu sắc về giáo lý và đức tin Công giáo. Với kiến thức của mình, người này đáng lý ra có thể giúp đỡ nhiều người hiểu rõ hơn về Thiên Chúa. Tuy nhiên, nếu lòng kiêu căng lấn át, nhà thần học ấy có thể sẽ sử dụng hiểu biết của mình để chỉ trích và coi thường những người có ít kiến thức hơn, thay vì hướng dẫn và nâng đỡ họ. Họ bắt đầu rơi vào tội kiêu ngạo khi coi trọng cái tôi hơn là dùng khôn ngoan để phụng sự Thiên Chúa và giúp đỡ tha nhân.

3. Quan Điểm Công Giáo: Sự Khiêm Nhường và Tôn Vinh Chúa

Quan điểm Công giáo khẳng định rằng khôn ngoan thật sự phải bắt nguồn từ sự khiêm nhường và lòng tôn kính Thiên Chúa. Thiên Chúa ban ơn khôn ngoan không phải để chúng ta tự tôn mình lên, mà là để phục vụ kế hoạch của Ngài, giúp đỡ anh em xung quanh và nhận ra tình yêu Thiên Chúa trong cuộc sống. Khi khôn ngoan bị lạm dụng để đề cao bản thân và phục vụ cho cái tôi, nó mất đi tính thiêng liêng và trở thành một phiên bản lệch lạc của chính nó. Đó không còn là khôn ngoan theo ý Thiên Chúa mà là “khôn ngoan trần tục,” khuyến khích kiêu căng thay vì khiêm nhường.

Ảnh: canva​

4. Bài học: giữ khôn ngoan trong sự khiêm nhường

Ơn khôn ngoan mời gọi chúng ta sống khiêm nhường trước Thiên Chúa, nhận ra rằng tất cả những gì chúng ta có đều do Ngài ban tặng. Chỉ khi chúng ta sử dụng ơn này để phục vụ người khác và tôn vinh Thiên Chúa, nó mới thực sự là một ân sủng giúp chúng ta trưởng thành trong đức tin. Khi luôn nhớ rằng sự khôn ngoan của mình đến từ Chúa, chúng ta sẽ biết dùng nó cách đúng đắn, không rơi vào kiêu căng mà sống một đời sống khiêm nhường, đầy lòng biết ơn và tôn kính đối với Đấng đã ban cho chúng ta món quà vô giá này.​

---

Phải Làm Gì?

Phương Tây mang đến cho các nước đang phát triển sự trợ giúp thuần tuý dựa trên các nguyên tắc công nghệ-vật chất, không chỉ gạt Thiên Chúa sang một bên, mà còn khiến chính con người xa cách Thiên Chúa do lòng tự cao, tự đại rằng mình khôn ngoan hơn kẻ khác. Sự cứu trợ kiểu đó đã khiến Thế giới thứ Ba trở thành “Thế giới thứ Ba” theo nghĩa hiện đại. Giáo hoàng Bênêđictô XVI, 19 tháng 3, 2009​