AI (trí tuệ nhân tạo) và vấn đề sự thật: Người Công giáo phải làm gì?

nannerl · Thứ năm lúc 8:43 AM

Trí tuệ nhân tạo đang làm thay đổi cách con người tiếp cận và diễn giải thông tin, nhưng điều đó không có nghĩa là cam kết đối với sự thật có thể bị tái định nghĩa.

AI có khả năng tạo ra hình ảnh, video và giọng nói ngày càng chân thực, tính xác thực của thông tin trở thành một vấn đề cấp bách. Khi khả năng nhận biết thật – giả suy giảm, niềm tin vào các thể chế và nền tảng thông tin cũng bị đe dọa. Trong văn kiện Antiqua et Nova, Giáo hội đã lên tiếng cảnh báo về tác động của AI đối với sự thật và kêu gọi trách nhiệm đạo đức trong việc sử dụng công nghệ.

phailamgi_AI và thách thức bảo vệ sự thật Người Công giáo phải làm gì_cv1.jpg

AI và nguy cơ thao túng thông tin

Từ các video deepfake cho đến các bài báo do AI tạo ra, công nghệ đang cho phép sự giả mạo lan truyền với tốc độ chưa từng có. Trước đây, tin giả đã là một thách thức, nhưng AI đã nâng mức độ phức tạp khi khiến sự lừa dối trở nên gần như không thể phát hiện.

Một bài phát biểu giả mạo của nguyên thủ quốc gia, một đoạn tin tức hư cấu hoặc một cuộc trò chuyện do AI mô phỏng có thể làm sai lệch nhận thức công chúng, gây ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng. Nếu ranh giới giữa sự thật và hư cấu bị xóa nhòa, nền dân chủ có nguy cơ suy yếu, lòng tin vào báo chí sụt giảm, và các mối quan hệ xã hội trở nên mong manh.

Văn kiện Antiqua et Nova cảnh báo rằng AI có thể “bóp méo mối quan hệ của con người với thực tế,” và một xã hội không có sự thật sẽ đối mặt với khủng hoảng niềm tin. Thông tin sai lệch trong thế giới kỹ thuật số có thể bị lợi dụng như một công cụ quyền lực.

phailamgi_AI và thách thức bảo vệ sự thật Người Công giáo phải làm gì_cv2.jpg

Sự thật như một bổn phận luân lý

Đối với Kitô hữu, sự thật không chỉ là sự chính xác—đó là một bổn phận luân lý. Chúa Giêsu đã khẳng định: “Thầy là đường, là sự thật và là sự sống” (Ga 14:6). Giáo lý của Hội thánh Công giáo khẳng định rằng, sự trung thực là nền tảng của phẩm giá con người và sự hài hòa xã hội. AI có thể bị lạm dụng để thao túng nhận thức, việc bảo vệ sự thật trở thành một trách nhiệm cấp thiết.

Giáo hội kêu gọi các cá nhân và tổ chức áp dụng tư duy phản biện khi tiếp cận thông tin trực tuyến, thúc đẩy tính minh bạch và trách nhiệm trong lĩnh vực truyền thông. Điều này bao gồm việc giáo dục cộng đồng về cách xác minh nguồn tin, cũng như yêu cầu các công ty công nghệ phát triển AI theo hướng có đạo đức, ngăn chặn sự lạm dụng để phát tán thông tin sai lệch.

phailamgi_AI và thách thức bảo vệ sự thật Người Công giáo phải làm gì_1.jpg

Chúng ta có thể bảo vệ sự thật trong kỷ nguyên AI không?

Làm thế nào để chống lại sự đánh lừa do AI tạo ra? Trước tiên, giáo dục là yếu tố then chốt. Trường học, đại học và cộng đồng tôn giáo cần giúp mọi người phát triển tư duy phản biện, biết cách kiểm chứng nguồn tin. Thứ hai, sự phát triển AI có đạo đức phải được đặt lên hàng đầu. Các công ty công nghệ cần đảm bảo rằng công cụ của họ không bị lạm dụng để phát tán tin giả, trong khi chính phủ phải ban hành các quy định nhằm ngăn chặn việc AI bị biến thành vũ khí chống lại sự thật.

Sau cùng, Kitô hữu được mời gọi làm chứng nhân cho sự thật—không chỉ bằng việc chống lại những điều giả dối mà còn bằng cách tích cực cổ vũ sự trung thực, công bằng và minh bạch trong cả không gian kỹ thuật số lẫn đời sống cá nhân. Khi AI thách thức khả năng nhận thức của chúng ta, thì cam kết với sự thật phải trở nên mạnh mẽ hơn bao giờ hết.

Như đã nói trong văn kiện Antiqua et Nova, công nghệ phải phục vụ con người, chứ không được phá hoại nhân loại. AI có thể thay đổi cách chúng ta tiếp cận và diễn giải thông tin, nhưng không bao giờ được phép tái định nghĩa cam kết của chúng ta đối với sự thật. Trách nhiệm bảo vệ sự thật sau cùng không nằm ở máy móc, mà thuộc về chính chúng ta.

Theo Aleteia
Ảnh trong bài: Canva

Phải làm gì?

Docat 107: Tại sao ta cần sự thật trong đời sống xã hội?

Sự thật, được chuyển dịch vào đời sống cá nhân của tôi, chính là tính thành thật và lòng trung thực nơi tôi. Nếu người ta không cư xử chân thành với nhau, xã hội nào cũng tan rã. Khi việc làm không còn đi đôi với lời nói, và khi chúng ta không còn có thể tin chắc rằng những người khác thành thật với mình, thì thái độ ngờ vực, lạnh lùng, và xảo quyệt sẽ định dạng cách con người chung sống với nhau. Một thành tố khác của sự thật trong lĩnh vực kinh tế-chính trị là tính minh bạch, cả trong những quyết định lẫn trong hành động. Điều này đặc biệt đúng khi liên quan tới vấn đề sử dụng những nguồn lực tài chính.