[Video] Dạy con cách phân biệt giữa nhu cầu và mong muốn

[Tùng Lâm]

Trong một thế giới mà mọi thứ đều dễ dàng tiếp cận, trẻ em ngày nay lớn lên trong một môi trường đầy rẫy sự lựa chọn và cám dỗ. Chúng thấy một món đồ chơi đẹp trên quảng cáo và ngay lập tức muốn có nó. Chúng nhìn thấy bạn bè có điện thoại mới và nghĩ rằng mình cũng cần một cái. Nhưng thực sự, trẻ có cần những thứ đó không, hay đó chỉ là mong muốn nhất thời?​

Dạy con phân biệt giữa nhu cầu và mong muốn không chỉ giúp trẻ tránh lãng phí mà còn rèn luyện cho con tư duy tài chính thông minh, biết trân trọng những gì mình có, và hiểu được giá trị thực sự của cuộc sống.​

---

1. Giải thích đơn giản: Nhu cầu là cần thiết, mong muốn là thêm thắt​

Cha mẹ có thể bắt đầu bằng cách giải thích rằng nhu cầu là những thứ cần thiết để sống khỏe mạnh và an toàn, như thức ăn, nước uống, quần áo, nhà ở, giáo dục và chăm sóc sức khỏe. Trong khi đó, mong muốn là những thứ giúp cuộc sống thú vị hơn nhưng không thực sự cần thiết, như đồ chơi, bánh kẹo, quần áo hàng hiệu, hay điện thoại mới nhất.

Mua đồ chơi trẻ em trên đường Phan Đình Phùng, Q.Phú Nhuận, TP.HCM - Ảnh: Thuận Thắng​

Một cách đơn giản để giúp trẻ hiểu là sử dụng các câu hỏi:

Nếu không có thứ này, con có thể sống được không? Nếu câu trả lời là có, thì đó là mong muốn. Nếu câu trả lời là không, thì đó là nhu cầu.
Thứ này có giúp con khỏe mạnh hơn, an toàn hơn không? Nếu có, đó là nhu cầu. Nếu không, có thể nó chỉ là mong muốn.
Ví dụ:​

• Một đôi giày để đi học là nhu cầu, nhưng một đôi giày hàng hiệu mới nhất là mong muốn.​
• Một bữa ăn đầy đủ dinh dưỡng là nhu cầu, nhưng ăn gà rán mỗi ngày là mong muốn.​

Ảnh: Francis Ferland/CBC​

---

2. Dạy con biết ưu tiên​

Một bài học quan trọng là con cần biết đặt nhu cầu lên trước mong muốn. Cha mẹ có thể làm điều này bằng cách đưa ra tình huống thực tế:
Giả sử con có 100 nghìn đồng, con sẽ dùng nó như thế nào?​

• Nếu con dùng để mua một hộp sữa hoặc một cuốn sách học tập, đó là nhu cầu.​
• Nếu con dùng để mua một món đồ chơi hay một bịch snack, đó là mong muốn.​

Cha mẹ có thể hướng dẫn con suy nghĩ trước khi tiêu tiền:
"Con có thực sự cần cái này không?"
"Nếu con không mua nó, con có bị ảnh hưởng gì không?"​

---

3. Học cách chờ đợi và kiểm soát mong muốn​

Trẻ nhỏ thường muốn có ngay những gì chúng thích. Nhưng nếu không biết kiểm soát mong muốn, trẻ dễ hình thành thói quen tiêu xài hoang phí và thiếu kiên nhẫn.​

• Dạy con trì hoãn mong muốn: Khi con đòi mua một món đồ chơi, thay vì từ chối ngay, cha mẹ có thể nói:
  "Nếu con vẫn còn muốn nó sau một tuần, chúng ta sẽ xem xét lại."
  Nhiều khi sau một vài ngày, trẻ sẽ quên mất món đồ đó và nhận ra nó không thực sự cần thiết.​
• Cho con trải nghiệm tiết kiệm để đạt được mong muốn: Nếu con thực sự muốn một thứ gì đó, hãy khuyến khích con tiết kiệm tiền để mua thay vì đòi hỏi ngay. Điều này giúp con hiểu giá trị của lao động và tiền bạc.​

Ảnh: vnexpress.net​

---

4. Làm gương cho con​

Trẻ em học hỏi từ cha mẹ nhiều hơn là từ lời nói suông. Nếu cha mẹ tiêu xài hoang phí, chạy theo hàng hiệu, hay mua sắm không kiểm soát, con cũng sẽ học theo.
Hãy thể hiện cho con thấy rằng cha mẹ cũng phân biệt giữa nhu cầu và mong muốn:​

• "Ba mẹ cần mua thực phẩm để nấu ăn, nhưng mẹ không cần phải mua thêm một chiếc váy mới ngay lúc này."​
• "Ba rất thích điện thoại mới, nhưng điện thoại cũ vẫn dùng tốt nên ba sẽ không mua vội."​

---

5. Giúp con hiểu ý nghĩa của sự đủ đầy​

Một bài học quan trọng hơn cả là dạy con biết trân trọng những gì mình đang có. Khi con biết rằng mình đã có đủ, con sẽ không còn quá ham muốn những thứ không cần thiết.​

• Khuyến khích con giúp đỡ người khác: Khi con thấy những bạn nhỏ không có đủ quần áo hay sách vở, hãy khuyến khích con chia sẻ với họ.​
• Tập thói quen biết ơn: Mỗi ngày, hãy hỏi con "Hôm nay con thấy mình may mắn vì điều gì?" Điều này giúp trẻ nhận ra rằng niềm vui không đến từ việc có nhiều đồ vật, mà đến từ sự đủ đầy trong tâm hồn.​

---

Kết luận​

Phân biệt giữa nhu cầu và mong muốn là một kỹ năng quan trọng giúp trẻ biết sống thực tế, tránh lãng phí và có trách nhiệm với tài chính của mình. Hơn thế nữa, nó giúp trẻ hình thành một thái độ sống biết trân trọng, không chạy theo vật chất mà biết hài lòng với những gì mình có. Một đứa trẻ biết cách kiểm soát mong muốn sẽ lớn lên thành một người trưởng thành vững vàng, không bị cuốn theo cám dỗ tiêu dùng mà biết chọn lựa những gì thực sự quan trọng trong cuộc sống.​

---

Phải Làm Gì?​

Thế giới đủ cung cấp cho nhu cầu của tất cả mọi người, nhưng không thể đủ cho lòng tham của mọi người. Mahatma Gandhi (1869-1948), chính trị gia Ấn Độ​