Những sai lầm thường gặp của cha mẹ trong việc nuôi dạy con cái

[nannerl]

Trong bối cảnh xã hội hiện đại với những thay đổi không ngừng về văn hóa và truyền thông, việc nuôi dạy con cái đối diện với nhiều thử thách hơn bao giờ hết. Và có những sai lầm phổ biến mà các bậc cha mẹ thường gặp trong việc nuôi dạy con cái.​

---

Ảnh: careers.timken.com​

Nuông chiều quá mức nhưng kỳ vọng quá ít​

Nuông chiều con cái là điều mà nhiều bậc phụ huynh dễ mắc phải trong tình yêu thương. Trong nhiều gia đình, bố mẹ đảm nhận hết các công việc và trách nhiệm, trong khi con cái chỉ việc nhận lấy mọi sự chăm sóc mà không phải đóng góp gì. Điều này dễ dàng tạo ra thế hệ trẻ em tự cao, đòi hỏi và thiếu ý thức trách nhiệm với gia đình và xã hội.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, những đứa trẻ được phân công việc nhà phù hợp với độ tuổi và không được trả công thường phát triển sự quan tâm đến người khác nhiều hơn, không chỉ trong gia đình mà còn với cộng đồng. Khi trẻ nhận thấy việc mình làm có giá trị và giúp ích cho người khác, chúng sẽ hiểu được ý nghĩa của sự đóng góp và trách nhiệm.

Để khuyến khích con cái, bố mẹ có thể thiết lập một hệ thống tiền tiêu vặt hợp lý nhưng tách biệt khỏi các nhiệm vụ trong gia đình. Số tiền này có thể được chia thành ba phần: Tiết Kiệm, Chi Tiêu và Quyên Góp. Điều này giúp trẻ học cách quản lý tài chính cũng như phát triển lòng hào phóng khi ủng hộ các tổ chức từ thiện mà chúng quan tâm.

Ảnh: Freepik.com​

Đánh mất "quyền uy" của cha mẹ​

Nhiều bậc cha mẹ hiện đại mong muốn trở thành “bạn” của con mình, mong muốn có mối quan hệ gần gũi, cởi mở. Tuy nhiên, sự mong muốn làm bạn với con đôi khi dẫn đến việc mất đi quyền uy và sự tôn trọng mà cha mẹ cần có trong gia đình. Họ gặp khó khăn trong việc đặt ra giới hạn, không dễ dàng nói “không” với con và cuối cùng dẫn đến tình trạng trẻ thiếu sự tôn trọng và khó tuân theo kỷ luật.

Nghiên cứu chỉ ra rằng phong cách nuôi dạy kết hợp giữa tình thương và sự kỷ luật, được gọi là phong cách cha mẹ “có thẩm quyền”, giúp trẻ phát triển toàn diện hơn so với phong cách nuôi dạy quá nghiêm khắc hoặc quá dễ dãi. Những bậc cha mẹ có thẩm quyền thể hiện kỳ vọng rõ ràng, sử dụng lý lẽ để giải thích và khuyến khích sự tôn trọng, đồng thời vẫn sẵn sàng lắng nghe ý kiến của con khi cần thiết. Sự kết hợp này giúp trẻ phát triển lòng tự tin, tính trách nhiệm và đạo đức.

Ảnh: strengthsasia.com​

Thiếu sự chủ động trong việc xây dựng văn hóa gia đình​

Văn hóa gia đình là yếu tố quan trọng giúp định hình tính cách và giá trị của trẻ. Tuy nhiên, trong một xã hội tràn ngập các ảnh hưởng tiêu cực từ truyền thông, chủ nghĩa vật chất và các tiêu chuẩn đạo đức suy thoái, việc xây dựng một văn hóa gia đình mạnh mẽ càng trở nên cần thiết hơn bao giờ hết. Cha mẹ không thể trông đợi xã hội sẽ nuôi dạy những đứa trẻ biết tôn trọng, tử tế và có trách nhiệm.

Một văn hóa gia đình chủ động đòi hỏi cha mẹ phải có lập trường rõ ràng về giá trị và nguyên tắc của gia đình. Ví dụ, cha mẹ có thể đặt ra quy tắc về việc sử dụng các thiết bị điện tử trong gia đình, nhấn mạnh rằng đó là một đặc quyền chứ không phải là quyền lợi. Ngoài ra, việc tổ chức các “nghi thức kết nối" như bữa ăn chung, đọc sách cùng nhau trước khi đi ngủ, và các hoạt động ngoài trời là cách để tạo nên sự gắn kết bền vững trong gia đình, giúp trẻ cảm thấy an toàn và thấu hiểu giá trị của gia đình.

Để xây dựng văn hóa gia đình một cách có chủ đích, cha mẹ có thể cùng con cái lập nên một “tuyên ngôn gia đình” với những câu khẳng định tích cực như “Chúng ta tôn trọng và lắng nghe nhau,” hoặc “Khi mắc lỗi, chúng ta xin lỗi và cố gắng bù đắp.”​

---

Phải làm gì?​

Docat 116: Liệu “gia đình” có còn phù hợp với xã hội hiện đại không?

Vẫn còn. Thông thường, trong những xã hội hiện đại, không còn có những niềm xác tín về tôn giáo và luân lý được mọi thành viên cùng chia sẻ. Hơn nữa, thế giới ngày càng trở nên hết sức phức tạp. Mỗi lĩnh vực của thực tại hoạt động theo quy luật riêng của nó. Điều này cũng tác động lên gia đình. Giáo Hội quan tâm đến lợi ích và phẩm giá của mỗi cá nhân. Chính lợi ích và phẩm giá của mỗi người kết nối tất cả các lĩnh vực lại với nhau. Không đâu trẻ em được nuôi dạy tốt hơn trong cái nôi văn hoá của đời sống gia đình dựa trên lý tưởng cao quý và những mối liên hệ tốt đẹp. Ở đây, các cá nhân có thể bày tỏ và học biết rằng thái độ tôn trọng nhau, sự công bằng, việc đối thoại, và tình yêu là quan trọng hơn bất cứ điều gì khác để có thể chung sống hạnh phúc với nhau. Do đó, gia đình không chỉ là một thể chế sáp nhập vào xã hội hiện đại, mà thật sự là trung tâm giúp cho con người được hội nhập vào xã hội mình sống. Gia đình là nguồn cung cấp những điều kiện tiên quyết cần thiết về xã hội và nhân bản cho nhà nước và cho những lĩnh vực khác nhau trong xã hội (ví dụ: kinh tế, chính trị, văn hoá).​