Vì sao Giáo hội Công giáo ủng hộ mô hình xã hội dân chủ?

[giolanh]

Hiện nay trên thế giới, tồn tại nhiều mô hình chính trị khác nhau, như quân chủ, dân chủ, độc tài… Một trong những câu hỏi thường được đặt ra là: Giáo hội Công giáo có ưu ái mô hình xã hội và chính trị nào không?​

---

Ảnh: thegeographicalcure.com
​

Về mặt nguyên tắc:​

Giáo hội độc lập với các hệ thống chính trị. (x. Docat #242)

Tuy nhiên, "Giáo hội có thể tán đồng nhiều hình thức chính trị, nếu phẩm giá và quyền lợi của mỗi người dân cũng như công ích được tôn trọng và bảo vệ." Nói cách khác, "Giáo Hội ủng hộ một trật tự xã hội tự do dân chủ tới chừng mực mà trật tự này đảm bảo tốt nhất cho việc tham gia vào xã hội của mọi thành phần dân chúng và bảo vệ nhân quyền." (Docat # 32)

Vì lý do đó, Giáo Hội không thể ủng hộ việc thành lập các nhóm cầm quyền hạn hẹp, các chế độ độc tài, những kẻ chiếm quyền cai trị bằng vũ lực, nhằm thoả mãn những động cơ lợi lộc cá nhân, hay vì những mục tiêu hiện thực hoá hệ tư tưởng nào đó (Gioan Phaolô II, Centesimus Annus, #46).
​

Trong thực tế:​

Giáo Hội Công giáo đánh giá cao hệ thống dân chủ, vì hệ thống này đảm bảo công dân được tham gia vào việc đưa ra những chọn lựa chính trị, được bầu cử, và được quyền buộc các cấp chính quyền phải chịu trách nhiệm trong khi cầm quyền, cũng như khi cần thiết, được quyền thay thế họ bằng phương án ôn hoà. (Ibid.)

Tuy nhiên, điều cần lưu ý là: Dù ủng hộ chế độ dân chủ, nhưng không phải vì thế mà Giáo hội "đồng ý với mọi quyết định mà một xã hội dân chủ đưa ra." (Docat #220) Trái lại, khi các thể chế chính trị, dù là dân chủ, đưa ra các chính sách đi ngược lại với sứ điệp của Tin mừng, thì Giáo hội có nghĩa vụ phê phán các quyết định sai trái đó." (x. Docat # 23)

Ảnh: direitopenalbrasileiro.com.br

Chẳng hạn, Giáo hội không thể công nhận việc hợp pháp hóa phá thai hay nghiên cứu phôi người. Giáo hội cũng không thể đồng ý với những chính sách phát triển kinh tế nhưng hủy hoại môi trường…

Ở đây, không chỉ phản đối, các Kitô hữu còn được kêu gọi tham gia tích cực vào chính trị, tranh đấu cho những giá trị của nhân quyền và tính thiêng liêng của sự sống con người, cũng như đưa các giá trị đó vào các quyết định chính trị. (Docat #220)
​

Tóm lại:​

Giáo hội có thể tán đồng nhiều hình thức chính trị, nếu phẩm giá và quyền lợi của mỗi người dân cũng như công ích trong xã hội đó được tôn trọng và bảo vệ. Giáo hội không ủng hộ những thể chế chính trị vi phạm nhân quyền, chiếm quyền bằng vũ lực nhằm thoả mãn những động cơ lợi lộc cá nhân. Ngoài ra, Giáo hội có trách nhiệm phê phán và lên án những hành động và những thể chế xã hội, chính trị hay kinh tế đi ngược lại với sứ điệp của Tin mừng.​

---

Phải làm gì?​

Docat 220: Giáo Hội có phải đồng ý với mọi quyết định dân chủ?

Quan điểm của Giáo Hội ủng hộ chế độ dân chủ không có nghĩa là Giáo Hội phải đồng ý với mọi quyết định mà một xã hội dân chủ đưa ra. Trong phán đoán của Giáo Hội về đạo đức, Giáo Hội thường có lập trường đối kháng với các quyết định của các quan chức được bầu chọn. Ví dụ, Giáo Hội lẽ nào có thể công nhận để hợp pháp hoá việc phá thai hay nghiên cứu phôi người? Giáo Hội có nghĩa vụ phê phán những đường lối phát triển kiểu đó. Ở đây các Kitô hữu được kêu gọi tham gia tích cực vào chính trị, tranh đấu cho những giá trị của nhân quyền và tính thiêng liêng của sự sống con người, cũng như đưa các giá trị đó vào các quyết định chính trị.​