Hồng y Jean-Marc Aveline - Vượt qua ly hương, tang tóc và nghèo khó để phục vụ Giáo hội trong hiệp thông

[con sóng nhỏ]

Năm 1962, khi Jean-Marc Aveline mới gần 4 tuổi, gia đình ông vội vã thu dọn hành lý và rời khỏi Algeria – nơi họ đã sống qua bốn thế hệ. Chiến tranh giành độc lập kết thúc cũng là lúc hàng trăm ngàn người Pháp gốc Âu (pieds-noirs) phải bỏ lại tất cả phía sau. Với chiếc vali gỗ nhỏ được người chú đóng riêng cho cậu bé, Jean-Marc cùng gia đình bắt đầu cuộc đời tị nạn trên đất Pháp.​

Tại Paris, em gái út của Aveline mất khi mới 7 tháng tuổi. Cha mẹ ông, chịu nhiều mất mát và lo âu, quyết định chuyển về thành phố cảng Marseille với hy vọng khí hậu nơi đây sẽ tốt hơn cho các con còn lại. Gia đình định cư tại khu lao động Saint-Barthélemy, nơi đa văn hóa, đa tôn giáo – một môi trường đã âm thầm hình thành nền tảng cho vị Hồng y tương lai.​

---

Đức Hồng y Jean-Marc Aveline, tại nhà thờ chính tòa La Major ở Marseille, đã chủ sự Thánh lễ tạ ơn tưởng niệm Đức Giáo hoàng Phanxicô tại nhà thờ Saint-Louis-des-Français ở Rôma vào thứ Năm ngày 24 tháng 4. Ảnh: SPEICH Frederic / PHOTOPQR/LA PROVENCE/MAXPPP.​

Ơn gọi lớn lên trong khổ đau và đức tin​

“Chúng ta không thể hiểu được Jean-Marc Aveline nếu không nhìn vào Giáo hội đầu tiên của ngài – đó là cha mẹ ngài, sống đức tin giữa khổ đau, ly hương và mất mát,” nhà nghiên cứu Rémi Caucanas nhận xét.
Aveline học tại Lycée Thiers – trường trung học danh tiếng nhất Marseille – trước khi vào chủng viện Avignon năm 1977. Ơn gọi linh mục đến với ông từ năm lên chín. Sau thời gian đào tạo tại Paris, Aveline được truyền chức linh mục cho Tổng giáo phận Marseille năm 1984, vừa phục vụ giáo xứ vừa giảng dạy tại chủng viện.
Hồng y Robert-Joseph Coffy – Tổng Giám mục Marseille khi đó – giao cho Aveline thành lập một trung tâm đào tạo thần học chuyên sâu về tôn giáo học liên ngành. Dù ban đầu không mặn mà với chủ đề tôn giáo học so sánh, Aveline nhận ra đây là nhu cầu có thật trong một thành phố có đông đảo tín đồ Hồi giáo và Do Thái. Từ năm 1992, ngài dẫn dắt Viện Khoa học và Thần học các Tôn giáo suốt một thập kỷ, đồng thời khởi xướng những buổi gặp định kỳ giữa các linh mục và giáo sĩ trong thành phố.
​

Từ hiệp thông liên tôn đến hiệp thông trong Giáo hội​

Năm 2007, Aveline trở thành Tổng đại diện Tổng giáo phận Marseille và được bổ nhiệm Giám mục phụ tá năm 2013. Đức Tổng Giám mục Georges Pontier, người tiền nhiệm của ngài, từng nhắc nhở: “Mỗi khi trọng trách của con tăng lên, con cũng phải kéo dài thời gian cầu nguyện.”

Được bổ nhiệm làm Tổng Giám mục Marseille năm 2019, Aveline lãnh đạo cộng đồng Công giáo hơn 740.000 người trong một thành phố sôi động nhưng đầy thách thức. Được xem là môn sinh tinh thần của thần học gia Henri de Lubac và ẩn sĩ Charles de Foucauld, ngài đặc biệt quan tâm đến chủ đề hiệp thông trong Giáo hội – điều mà bạn bè thân cận nói rằng ngài gần như “ám ảnh”.
Khi Đức Phanxicô ban hành Tự sắc Traditionis custodes năm 2021 siết chặt việc cử hành Thánh lễ theo hình thức cũ (Latin), Aveline đã nhanh chóng gặp gỡ các nhóm truyền thống. Sáu tháng sau, ngài trực tiếp chủ tế một Thánh lễ theo hình thức cũ tại giáo xứ Saint-Charles – một cử chỉ được nhìn nhận như nỗ lực xoa dịu hơn là phản kháng.
​

Cân bằng giữa khác biệt, phục vụ cho sự hiệp nhất​

Aveline thường bị phê phán là “trung dung” hoặc “không rõ lập trường” trước các câu hỏi gây tranh cãi trong Giáo hội. Nhưng với ngài, đó là chọn lựa đặt ưu tiên vào sự hiệp nhất thay vì áp đặt ý kiến. Trả lời câu hỏi về khả năng truyền chức cho người có gia đình, Aveline nói một cách thận trọng:​

“Tôi không biết. Đây không phải là vấn đề ý kiến, mà là vấn đề nhu cầu của Dân Chúa.”​

Được Đức Giáo hoàng Phanxicô phong Hồng y năm 2022, ngài tiếp tục nhận được sự tín nhiệm đặc biệt khi Đức Thánh Cha quyết định thực hiện chuyến tông du hiếm hoi đến Marseille năm 2023 – bất chấp nguyện vọng hạn chế du hành trong lòng châu Âu. Dịp này, Aveline đã thúc đẩy mạnh mẽ sáng kiến Rencontres Méditerranéennes – hội ngộ các Giám mục quanh Địa Trung Hải để thúc đẩy hiệp thông và chia sẻ mục vụ xuyên biên giới.

Tổng Giám mục Marseille, Đức cha Jean-Marc Aveline (bên trái), chào Đức Giáo hoàng Phanxicô trong Thánh lễ tại sân vận động Vélodrome ở Marseille, ngày 23 tháng 9 năm 2023. © NICOLAS TUCAT.​

​

Tầm nhìn hiệp thông, trái tim gần người nghèo​

Tháng 10/2024, Aveline được bầu vào Hội đồng Thường trực của Ban Thư ký Thượng Hội đồng – đóng vai trò nối tiếp giữa các kỳ Thượng Hội đồng Giám mục. Từ đây, tiếng nói của Aveline tại cấp độ toàn cầu càng được lắng nghe nhiều hơn, dù ngài vẫn khiêm tốn thừa nhận đang nỗ lực học tiếng Ý – ngôn ngữ làm việc chính tại Vatican.

Tháng 4/2025, Aveline được bầu làm Chủ tịch Hội đồng Giám mục Pháp với 80% phiếu ủng hộ ngay vòng đầu tiên. Phát biểu sau đó, ngài khẳng định sẽ tiếp tục đồng hành với người nghèo và các nạn nhân lạm dụng – “những người ngày càng gia tăng.”
Khi được hỏi về làn sóng người lớn xin rửa tội ở Pháp, Aveline nhấn mạnh sự cần thiết phải biết lắng nghe và khiêm tốn nhận ra điều gì đang được Thánh Thần nói với Giáo hội:​

“Nếu họ đến nhờ Thánh Thần, thì điều quan trọng là chúng ta phải có lòng khiêm tốn để lắng nghe xem Thánh Thần đang muốn nói gì với chúng ta qua họ.”​

---

Bài viết được biên tập theo nguồn: The Pillar Catholic – “Meet the Conclave: Cardinal Jean-Marc Aveline” (6/5/2025)​