Những truyền thống ẩm thực phong phú của Mùa Chay

[nannerl]

Dù nhiều tín hữu Công giáo thường gắn liền Mùa Chay với việc ăn chay và kiêng thịt, nhưng ở nhiều gia đình trên thế giới, 40 ngày này còn là dịp để chế biến những món ăn truyền thống nhằm tưởng nhớ cuộc đời của Chúa Giêsu trên hành trình tiến đến thập giá.​

---

Capirotada. Ảnh: animalia-life.club​

Mexico​

Capirotada, một món ăn tương tự như bánh pudding bánh mì, là món ngọt thường được các gia đình Mexico chuẩn bị vào các ngày thứ Sáu Mùa Chay. Dù công thức có thể khác nhau giữa các gia đình, nhưng các nguyên liệu ngọt và mặn trong món ăn này mang ý nghĩa biểu tượng về cuộc khổ nạn của Chúa Giêsu.

Những ổ bánh mì tượng trưng cho thân thể Đức Kitô; mật ong hoặc siro piloncillo làm từ đường mía tượng trưng cho máu Ngài; những nhánh đinh hương nguyên vẹn gợi lên những chiếc đinh đóng vào tay chân Chúa; quế thanh tượng trưng cho thập giá bằng gỗ; và lớp phô mai tan chảy phủ bên trên món ăn tượng trưng cho tấm khăn liệm khi an táng Chúa Giêsu.

Aguas fresca, một loại thức uống gồm nước lọc, trái cây tươi, đường, yến mạch và các loại hạt hoặc trà hoa, được các gia đình ở Oaxaca chuẩn bị vào ngày Thứ Sáu Tuần Thánh để mời những người qua đường. Dù không chỉ dành riêng cho Mùa Chay, nhưng truyền thống này là cách để người dân Oaxaca làm dịu cơn khát của Chúa Giêsu trên đường đến Giêrusalem—tựa như người phụ nữ Samari tại giếng Gia-cóp (x. Ga 4,4-42), bằng cách phục vụ những người lữ hành xung quanh.

Aguas fresca. Ảnh: revistaialimentos.com​

Ecuador​

Fanesca, một món súp được ăn trong Mùa Chay và Tuần Thánh, gồm cá tuyết và 12 loại đậu, hạt, tượng trưng cho Chúa Giêsu và 12 Tông đồ trong Bữa Tiệc Ly.

Ý nghĩa tôn giáo của món ăn này có từ thế kỷ 16 và được cho là có liên hệ với một tu viện ở Quito, Ecuador, trong thời kỳ thực dân Tây Ban Nha.

Nhiều gia đình cùng nhau chuẩn bị món ăn này, làm sạch cá và bóc vỏ những loại đậu khác nhau, trong bầu khí cầu nguyện, chiêm niệm về Bữa Tiệc Ly trong căn phòng cao trước khi Chúa Giêsu bước vào cuộc khổ nạn tại vườn Giếtsimani.

Fanesca. Ảnh: comidaecuatoriana.online​

Malta​

Kwareżimal, có nguồn gốc từ tiếng Latinh Quadragesima—nghĩa là “40 ngày Mùa Chay”—là những chiếc bánh ngọt làm từ hạnh nhân, mật ong và vỏ cam.

Loại bánh này cũng được dành cho những trẻ em muốn thực hiện cuộc hành hương trong ngày, viếng 14 nhà thờ để tưởng nhớ 14 Chặng Đàng Thánh Giá của Chúa Giêsu.

Qaghaq tal-appostli, hay “Nhẫn Tông đồ,” là những ổ bánh mì tròn không men, phủ hạnh nhân và hạt mè, được ăn vào Thứ Năm Tuần Thánh. Món bánh này gắn liền với sự kiện Chúa Giêsu phong chức linh mục cho các Tông đồ, thiết lập Bí tích Thánh Thể và cử hành Thánh lễ đầu tiên.

Kwareżimal và Qaghaq tal-appostli​

Lebanon​

Zenkoul, một món ăn gồm những viên bulgur (hoặc bí đỏ) kết hợp với đậu gà, cơm, tỏi, hành tây và mật lựu, thường được các gia đình Lebanon thưởng thức trong Mùa Chay và Thứ Sáu Tuần Thánh.

Một số gia đình thêm giấm thay vì nước chanh vào Zenkoul để nhớ lại lời Chúa Giêsu nói với lính Rôma: “Ta khát” (x. Ga 19,28) trước khi Ngài trút hơi thở cuối cùng, ứng nghiệm lời tiên tri: “Họ lấy giấm cho tôi uống khi tôi khát” (x. Tv 69,22).

Ảnh: food-heritage.org​

Iraq​

Christ’s Feast (Bữa Tiệc của Đức Kitô) là món ăn truyền thống của các làng Công giáo Iraq vào Thứ Sáu Tuần Thánh. Được chế biến từ lúa habbiyeh, nhiều loại hạt và đậu khác nhau, điểm đặc trưng của món ăn này chính là akoub—một loại cây có gai mọc nhiều vào mùa xuân.

Khi trộn tất cả nguyên liệu với một chút nước, món ăn sẽ được nấu chậm thành súp, sau đó nghiền nhuyễn và chia sẻ với gia đình vào ngày Thứ Sáu Tuần Thánh.

Với một số tín hữu Kitô Iraq, quá trình chế biến món ăn—đặc biệt là việc nhặt bỏ gai của akoub—được xem như một cách tham dự vào cuộc khổ nạn của Chúa Giêsu. Loài cây này cũng gợi nhớ đến mão gai mà lính Rôma đội lên đầu Chúa trước khi Ngài bị kết án tử dưới thời tổng trấn Philatô.

Ảnh: adalah.org​

Đức, Luxembourg, Pháp và Bỉ​

Bánh pretzel, với hình dáng đặc trưng và nguyên liệu đơn giản gồm muối, men, bột mì và nước, được cho là đã ra đời như một món ăn Mùa Chay do một tu sĩ người Ý sáng tạo vào thời Trung Cổ, theo một tài liệu từ Thư viện Vatican.

Nhằm giúp các tín hữu sống tinh thần cầu nguyện và khổ chế trong Mùa Chay, hình dạng của pretzel gợi lên đôi bàn tay chắp lại khi cầu nguyện, với ba lỗ trống tượng trưng cho Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần.

Ảnh: food.com​

Vương quốc Anh, Úc và New Zealand​

Bánh hot cross buns được cho là lần đầu tiên được phát cho người nghèo Công giáo Anh vào một ngày Thứ Sáu Tuần Thánh trong khoảng thế kỷ 12-14. Ngày nay, loại bánh ngọt cay nồng này được thưởng thức tại Anh và các quốc gia thuộc Khối Thịnh vượng chung như Úc và New Zealand trong Mùa Chay và Tuần Thánh.

Dù một số tài liệu lịch sử cho rằng bánh này có nguồn gốc từ các nghi lễ ngoại giáo cổ đại, nhưng những ghi chép khác lại cho thấy các tu sĩ thời Trung Cổ đã Kitô hóa công thức này bằng cách nướng bánh với hình thánh giá để tượng trưng cho cuộc khổ nạn của Chúa Giêsu
​

Ảnh: citizen.co.za​

---

• Nguồn: CNA