Thánh ca Vào Đời: đóng góp tuyệt vời của Dòng Chúa Cứu Thế cho nền Thánh nhạc Việt Nam

[giolanh]

Tối thứ Sáu ngày 14/2/2025, tại hội trường Arboretum trong khuôn viên nhà thờ Chính Tòa Chúa Kitô - Giáo Phận Orange ở Garden Grove, đã diễn ra chương trình cùng hát "Thánh ca Vào đời" của linh mục nhạc sĩ Thành Tâm, một tu sĩ linh mục Dòng Chúa Cứu Thế.​

Có khoảng gần 2.000 người, gồm thành viên của nhiều ca đoàn, và những ai yêu thích dòng nhạc "Thánh ca Vào đời", đã đến tham dự.

Sự tham dự đông đảo của mọi người cho thấy Thánh Nhạc của Linh Mục Thành Tâm vẫn còn vang vọng trong lòng nhiều người khắp nơi trên thế giới; đồng thời cũng cho thấy những đóng góp tuyệt vời của các Tu sĩ Linh mục Dòng Chúa Cứu thế cho nền thánh nhạc Việt Nam.​

---

Đêm nhạc Thánh ca Vào đời tại nhà thờ Chính tòa Giáo Phận Orange tối 14/2/2025. Ảnh Người Việt Online​

Về mặt lịch sử, dòng nhạc "Vào đời' khởi đi từ những thay đổi của Công đồng Vatican II. Trong thực tế, luồng gió canh tân từ Công đồng đã ảnh hưởng nhiều đến các sinh viên Học viện Dòng Chúa Cứu Thế. Ý thức "nhập thế" để "đem Đạo vào đời", đã làm cho nhiệt huyết tuổi trẻ dấn thân của các sinh viên của Dòng trào lên mạnh mẽ, tạo nên những hoạt động, những phong trào trẻ trung mới mẻ.

Thành công nhất và cũng chịu nhiều thành kiến nhất là nhóm nhạc "Alleluia!" Nhóm được hình thành vào đầu năm 1968, lấy cảm hứng từ Ban nhạc Alleluia của các thầy Học viện Dòng Chúa Cứu Thế thuộc tỉnh dòng Ste-Anne de Beaupré ở Canada, tỉnh Dòng Mẹ của Tỉnh Dòng Chúa Cứu Thế Việt Nam.

Cuối năm 1967, trong bầu khí thân thương vui nhộn chịu ảnh hưởng từ linh mục Aimé Duval, S.J. và Sơ Sourire, O.P. người Pháp, các Sinh viên Học viện Dòng Chúa Cứu Thế nhận được một đĩa nhạc "33 vòng tua" từ Học viện Dòng Chúa Cứu Thế Canada, trong đó có hơn chục bài hát với ca từ lấy từ Tin mừng, được dệt bằng những giai điệu nền nã, nhưng cũng sôi động như bài “Juke-box”, “Alleluia! Alleluia!”

Linh mục nhạc sĩ Thành Tâm, C.Ss.R. sáng lập viên ban nhạc Alleluia, người thổi hồn cho Thánh ca Vào đời. Ảnh CGvDT​

Các bài hát và những giai điệu đã tạo cảm hứng cho nhạc sĩ Thành Tâm đặt lời cho bài hát "Bạn Đường", cho một số Sinh viên Học viện lúc đó như Sĩ Tín, Đức Mầu… tham gia sáng tác, hòa âm phối khí cho các sáng tác và được phép của cha Giám đốc Giuse Nguyễn Thế Thuấn đã thành lập ban nhạc Alleluia và đi công diễn tại các địa điểm như Couvent des Oiseaux, trường Công lập Bùi Thị Xuân, Đại học Đà Lạt… gây được tiếng vang lớn. Các sáng tác sau đó được in trong tuyển tập "Vào đời".

Hai chữ "Vào Đời" được phát sinh từ tựa đề bài hát "Vào Đời" của linh mục Phêrô Thành Tâm và Giuse Trần Sĩ Tín, cũng như từ tên của hai tập nhạc Vào Đời I, Vào Đời II và hai băng nhạc cùng tên do Nhóm Alleluia thực hiện, bao gồm những bài ca do chính các thành viên sáng tác, như Vào Đời, Người Gieo Giống, Bạn Đường, Họp Nhau Trong Khúc Hát, Xuất Hành, Alleluia - Hát Lên Người Ơi, Trên Đường Emmau, Bước Người Đi Qua, Sao Đêm, Được Sai Đi...

Linh mục Phêrô Thành Tâm, C.Ss.R. và Giuse Sĩ Tín, C.Ss.R. (ngoài cùng bên phải), những cây bút chủ lực khai mở dòng Thánh ca Vào đời. Ảnh: Lửa hồng Music​

Vì giai điệu và tiết tấu của những bài ca này mang nhiều sắc thái mới lạ và trẻ trung của nhạc Rock và nhạc Nam Mỹ với SlowRock, Twist, Tango, Rhumba, Valse... vốn đang được giới trẻ Việt Nam lúc bấy giờ yêu thích, nên ngay từ những ngày tháng đầu xuất hiện, những bài ca Vào Đời này sớm gặt hái được nhiều thành công và gây nên nhiều tiếng vang trong giới ca nhạc Công giáo Việt Nam, cũng như đã có ít nhiều ảnh hưởng trên một số tác giả sáng tác nhạc Vào Đời sau này.

Một vài sắc thái đặc biệt để nhận diện một bài ca Vào Đời thời bấy giờ (1) là tiết điệu Twist, Rhumba, SlowRock... được ghi ở đầu bài hát; (2) là tính cách kịch trường, dùng nhiều quãng lớn liên tiếp (Alleluia Hát Lên Người Ơi) với nhịp phách bất thường, như đảo phách, nghịch phách (Người Gieo Giống, Xuất Hành) của giai điệu; (3) là lời ca mới lạ, nếu không là những chuyện kể từ Tin Mừng (Vào Đời, Người Gieo Giống...) theo một lối diễn tả mới, một văn phong mới, thì là những tâm tình cầu nguyện qua những hình ảnh rất đời thường, đôi khi chỉ có tính cách cá nhân (Sao Đêm, Tôi Tin, Làm Sao Dám Mơ...); (4) và sau cùng là giai điệu và tiết tấu của bài ca tạo sự thuận tiện cho ban nhạc với trống, keyboard, guitar, accordion, saxophone, trumpet... khi trình tấu.

Kỷ niệm đêm nhạc Thành Tâm tại Kỳ Đồng. Ảnh CGvDT​

Ngày nay, không ai có thể phủ nhận những đóng góp của các linh mục tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế, những người khởi xướng dòng nhạc "Vào đời" trong nền thánh ca Việt Nam, cũng như đã khởi xướng thành công một hoạt động Tông đồ mới mẻ, là đem đạo vào đời, đem Tin Mừng rao truyền đến tận hang cùng ngõ hẻm và khơi dậy niềm tin yêu nơi những tâm hồn trẻ bằng những dòng nhạc tươi vui. Họ thực sự đã thổi một luồng sinh khí mới mẻ vào nền ca nhạc Công giáo Việt Nam, vào các ca đoàn, giới trẻ, giới lao động và cả giới thượng lưu; và chắc chắn, không nhiều thì ít, tầm ảnh hưởng của dòng nhạc vào đời sẽ vẫn còn kéo dài.​