[Podcast] Sự giằng co giữa xu thế xã hội và luân lý Kitô giáo

[con sóng nhỏ]

Nhiều người trẻ ngày nay đang rơi vào một tâm lý giằng co dai dẳng: một bên là những xu thế xã hội hiện đại, luôn mới mẻ, hấp dẫn, liên tục xuất hiện trên mạng xã hội, phim ảnh, âm nhạc, phong cách sống. Chúng len lỏi vào tâm trí, tạo nên một cảm giác tự do, phóng khoáng, kích thích sự tò mò. Một bên là những lời dạy luân lý của Giáo hội, những quy tắc đã tồn tại qua hàng thế kỷ, đôi khi có vẻ lạc lõng giữa thời đại của chủ nghĩa cá nhân và sự thay đổi chóng mặt của văn hóa đương thời.​

---

Nhiều bạn trẻ cảm thấy những giá trị truyền thống không còn phù hợp với thực tế cuộc sống. Chẳng hạn, khi xã hội cởi mở hơn với việc sống thử, ly hôn, tình dục trước hôn nhân, hay sự theo đuổi thành công cá nhân, thì những lời mời gọi về sự tiết chế, hy sinh, chung thủy và trách nhiệm trong đức tin đôi khi bị xem là lỗi thời, nghiêm khắc, thậm chí là cản trở hạnh phúc. Họ bị giằng co giữa việc đi theo xu thế chung để hòa nhập với bạn bè, với xã hội, hay giữ vững nguyên tắc luân lý dù có thể bị xem là “cổ hủ” hay “bảo thủ”.

Cũng có người không thực sự phản đối giáo lý, nhưng khi đối mặt với những lựa chọn thực tế, họ cảm thấy khó sống đúng theo những chuẩn mực ấy. Ví dụ, một người trẻ làm trong môi trường kinh doanh, nơi sự cạnh tranh khốc liệt buộc họ phải tính toán, đôi khi phải chấp nhận những “chiêu trò” để tồn tại. Lương tâm họ dằn vặt vì biết điều đó không đúng, nhưng nếu không làm, họ sợ mất cơ hội, thua kém đồng nghiệp. Hay một người trẻ Công giáo khi đứng trước áp lực kết hôn muộn, sinh con ít để tập trung cho sự nghiệp, họ không biết phải cân bằng thế nào với quan điểm của Giáo hội về gia đình và sự sống.

Sự giằng co này khiến họ mắc kẹt trong một trạng thái không thoải mái: không có thái độ bất cần để từ bỏ những giá trị luân lý, nhưng cũng không đủ kiên định để chống lại cám dỗ của xu thế xã hội. Họ có thể đi lễ mỗi Chúa Nhật, đọc kinh, cầu nguyện, nhưng vẫn cảm thấy khoảng cách giữa đời sống thực tế và đời sống đức tin ngày càng rộng.

Làm thế nào để thoát khỏi sự mắc kẹt này?

Trước tiên, cần hiểu rằng luân lý Kitô giáo không phải là những quy tắc vô hồn, mà là con đường dẫn đến sự viên mãn thực sự. Giáo hội không chỉ đơn giản nói “không” với các xu hướng hiện đại, mà luôn mời gọi con người hướng đến điều tốt đẹp hơn, lâu dài hơn. Những quy tắc luân lý không nhằm kìm hãm tự do, mà để bảo vệ hạnh phúc đích thực.

Thứ hai, thay vì nhìn luân lý như một gánh nặng, hãy tìm cách hiểu rõ lý do đằng sau những lời dạy đó. Chẳng hạn, khi Giáo hội dạy về sự chung thủy trong hôn nhân, đó không chỉ là một luật lệ cứng nhắc, mà xuất phát từ sự thấu hiểu bản chất con người: tình yêu thực sự không thể bền vững nếu thiếu sự hy sinh và cam kết. Khi Giáo hội kêu gọi sống trung thực trong công việc, đó không phải là để người ta chịu thiệt thòi, mà là để họ có thể xây dựng một cuộc sống lâu dài với lương tâm thanh thản.

Thứ ba, thay vì chỉ tập trung vào những điều “không được làm,” hãy tìm kiếm những con đường thực tế để sống đức tin một cách sống động và có ý nghĩa. Những người trẻ ngày nay cần những tấm gương thực sự – những người sống giữa xã hội hiện đại nhưng vẫn giữ vững giá trị Kitô giáo mà không cảm thấy nặng nề hay lỗi thời. Những cộng đồng đức tin năng động, những người bạn đồng hành cùng chí hướng sẽ giúp họ cảm thấy bớt cô đơn trong hành trình này.

Cuối cùng, mỗi người trẻ cần hiểu rằng sự giằng co này không phải là điều tiêu cực. Đó là một dấu hiệu cho thấy họ vẫn còn quan tâm đến đức tin, vẫn còn khao khát đi tìm sự thật. Chính trong sự giằng co đó, họ có cơ hội để trưởng thành, để đặt câu hỏi, để tìm kiếm một đức tin không chỉ dựa vào thói quen, mà dựa trên sự hiểu biết và xác tín cá nhân.

Sự giằng co giữa xu thế xã hội và luân lý Kitô giáo không phải là điều mới mẻ. Nhưng điều quan trọng là mỗi người trẻ cần biết họ đang tìm kiếm điều gì: hạnh phúc tạm bợ hay giá trị lâu dài? Sống đức tin không có nghĩa là tách rời khỏi thế giới, mà là tìm cách để sống trong thế giới ấy một cách có ý nghĩa. Nếu họ hiểu được điều này, sự giằng co sẽ không còn là một cuộc chiến, mà trở thành một hành trình để họ tìm ra chân lý và ý nghĩa thực sự của cuộc đời.​

---

Phải Làm Gì?
​

Cảm nghiệm về Thiên Chúa và nhận thức về con người Khi cảm nghiệm về Thiên Chúa mất đi, thì nhận thức về con người, về phẩm giá và sự sống của con người, cũng có khuynh hướng mất theo. Hậu quả tiếp theo là sự vi phạm có hệ thống mọi phép tắc luân lý, đặc biệt trong vấn đề sinh tử: tôn trọng sự sống và phẩm giá con người, dần dần làm lu mờ khả năng nhận biết sự hiện diện cứu rỗi và sống động của Thiên Chúa. Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II, Thông điệp Evangelium Vitae (1995), 21​